Lolle Smit directeur van de Philips-vestiging in Roemenië
Photo © Mrs. Barbara Everingham (Dochter Berber Smit)

Lolle Smit

Geboren te Sneek op 25 augustus 1892. Overleden te 's-Gravenhage op 22 september 1961

L. Smit, was directeur van de Philips-vestiging in Roemenië.
Hij werd, in opdracht van de Philipsdirectie te Eindhoven, vertrouwensman op de Balkan voor zowel van de Philips-fabrieken als van andere Nederlandse bedrijven.
Met gevaar voor eigen leven heeft de Heer Smit aan vele Nederlanders onderdak verleend, hen van geld voorzien en medewerking verleend om hen veilig over de grens te brengen.

Hij verstrekte de Nederlandse gezant regelmatig inlichtingen, voerde instructies uit, wist enige malen door misleiding der Duitsers, naar Turkije te reizen en kwam dan aldaar met ambassadeur P.C. Visser en de Britse geheime dienst in contact. In verband hiermede werd hem een Britse en Nederlandse onderscheiding verleend.

Vertrouwensman op de Balkan

In 1938, na twaalf jaar bij General Motors in Berlijn te hebben gewerkt, was Lolle vanuit Wenen in Boekarest aangekomen om een ​​uitdagende nieuwe functie aan te nemen. Hij was benoemd tot directeur van Philips Roemenië in Boekarest. Hij werd al snel een bekend lid van het lokale bedrijfsleven met invloedrijke overheidscontacten. In september 1941 was het tijd voor een nieuwe promotie als hoofd van het Philips-hoofdkantoor in Boedapest en als zodanig verantwoordelijk voor de totale activiteiten van het bedrijf in Hongarije, Kroatië, Servië, Roemenië, Bulgarije, Turkije en Griekenland.

Afgezien van zijn ouderlijk huis in Boedapest, waar hij woonde met zijn vrouw en drie kinderen, behield hij een verblijf in Boekarest. Met zijn werk was hij maar een deel van zijn tijd bezig. Lolle Smit [schuilnaam Peters] had nauwe contacten onderhouden met de Poolse geheime dienst, toen misschien de meest bedreven en actieve Geallieerde dienst op de Balkan en had met hen samengewerkt.
Hiernaast bleek dat Smit zijn eigen communicatielijn had met de Britse diplomatieke missie in Turkije. Tegelijkertijd gaf hij belangrijke hulp aan geallieerd militair personeel dat uit Duitse krijgsgevangenkampen ontsnapte en zijn toevlucht zocht in Hongarije.

Tot de Duitse bezetting in maart 1944 had Hongarije, hoewel in het Axis-kamp [asmogendheden Duits - Italië - Japan], ​​een zekere mate van onafhankelijkheid behouden en bood zo een handige tijdelijke "veilige haven" voor degenen die op de vlucht voor de Duitse autoriteiten waren. Onder degenen die hij assisteerde, waren luitenant-kolonel Charles Telfer Howie, een Zuid-Afrikaanse officier die later betrokken was bij geheime onderhandelingen met admiraal Horthy, en verschillende Nederlandse officieren die waren ontsnapt uit het krijgsgevangenkamp in de Stanislau in Polen, nu in het huidige Oekraïne.
Veel van deze Nederlandse officieren waren later betrokken bij ondergronds werk in Hongarije en produceerden vervalste papieren voor andere "escapers" en vervolgde Joden. Een van hen, luitenant Gerrit van der Waals, net als Raoul Wallenberg door het Sovjetregime op beschuldiging van spionage was opgepakt, toen het Rode Leger de Hongaarse hoofdstad binnenging. De Zweedse diplomaat Wallenberg wist tijdens de Tweede Wereldoorlog tienduizenden Hongaarse joden met valse papieren uit de handen van de nazi's te houden. Wallenberg werd naar Moskou gebracht waar hij stierf in augustus 1948 in het ziekenhuis van Butyrka gevangenis als de hervatting van langdurige mishandeling in Russische hechtenis. In 2000 rehabiliteert Rusland Wallenberg.

Lolle Smits ontving diverse onderscheidingen zoals Engelse "Honorary Officer of the Civil Division of the Order of the British Empire" en de Nederlandse Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Na de oorlog verlaat Lolle Smit zijn werkgever Philips en wordt hij de nieuwe directeur voor exportbevordering naar de VS. Het Directoraat ter bevordering van de export, dat midden 1949 door de Nederlandse minister van Economische Zaken werd opgericht, heeft als doel, een Nederlandse export naar Amerika van 100 miljoen dollar in 1952 te realiseren. Er is een hoofdkantoor in New Vork gevestigd en bijkantoren in Chicago, Los Angeles, Dallas en Houston.

Berber Smit 

Zijn dochter helpt samen met Raoul Wallenberg, Joden te ontsnappen. Zij speelt ook mogelijk een rol bij activiteiten van MI9, de Britse organisatie die krijgsgevangenen en neergeschoten piloten, hielp te ontsnappen.
 Photo © Mrs. Barbara Everingham (Dochter Berber Smit)