foto bijeenkomst Unie 10 aug. 1940
J.Daamen (Philips /verzet)
B. Diesbergen (Philips /verzet)
J. Ligtvoet
G. Philippart (Verzet/Philips)
Mr. J. v.d.Putt (verzet)
Fr. Schellens
Ir. M. Spies (Philips)
Mevr. H. en E. Verweij (Philips / Verzet)
Drs F.Gijzels (verzet)
Drs E. Gianotten (Philips)
H. Mollen
Th. Panken (Verzet)
J.v.d.Tooren
B. Veth
In Eindhoven was in oktober 1940 ongeveer een op de elf inwoners lid van de Unie; de plaatselijke afdeling telde ruim 10.000 leden. Op het hoogtepunt, in juli 1941, ontving ruim een op de vier Eindhovense huishoudens het Unie-weekblad.
De unie was voor Jacques Hermans aanleiding om in het verzet te gaan. Ook Rijckaert en Johnie Daamen uit Strijp zie we later op de P.A.N. ledenlijst.
Van Unie naar verzet
Mr. J. v.d. Putt voorzitter van het Dommelhuis, zie we hier weer terug als bestuurslid in de Eindhovense Afdeling van de Unie. Ook zien we veel mensen die bij Philips werken of bij het later verzet betrokken zijn.
Evert Verwey zei onomwonden dat het blad van de Unie ‘ontzettend gezwam’ was dat zo geschreven moest worden ‘dat het nog net door de Duitsers geaccepteerd werd’. De Eindhovense afdeling probeerde de diepe kloven op politiek en godsdienstig gebied te overbruggen. Dit duurde niet lang want al snel domineerden de ‘Philips-mensen’ waardoor ‘national-socialisten’ werden afgestoten. (bron Proefschrift Drift en koers pagina 154)
"Ja", zegt Jacques Hermans "het eerste verzet was door de Unie, toen tegen de N.S.B. en W.A. "de straat" wilde veroveren. Dit leidde tot een schietpartij op Schippershof. De "Unie" Nederlanders weerden zich met schoppen etc. De ruiten (zie foto Schippershof 12) waarachter een Unie plaat hing bij L.A. Gussenhoven (oom Gus) werden ingeslagen. [Gussenhoven is een later een belangrijke spil bij onderduikershulp en actief P.A.N. lid] Ik was er bij en maande tot rust en afwachten. Na de opheffing van de Unie, wilden wij deze door laten bestaan op illegale wijze". De kern van het verzet, de latere P.A.N. werd toen gevormd. Jacques vertelt nog: " "Johnie (Jan) Daamen nam het wijkleiderschap van de L.O. op zich, zodat ik verder geheel voor de P.A.N. kon werken".
In Eindhoven was het enthousiasme voor de Unie van korte duur. De Eindhovense afdeling stelde zich al snel onafhankelijk op van de centrale leiding. De stichting van een ‘instituut voor werkende leden’ dat joden uitsloot, wekte weerstand. Langzaam maar zeker verdween de Eindhovense Unie, mede door allerlei maatregelen die door de bezetters werden opgelegd, uit beeld. Zie diverse documenten hieronder.
December 1941 verbiedt de Duitse bezetter de Unie. In juli 1941 had de Unie bijna al geen mogelijkheden meer, zie Eindhovense documenten hieronder. In Eindhoven zorgde de opkomst en ondergang van de Unie ervoor dat langzaam het organiserende verzet op gang komt. Onderlingen contacten werden mede door de Unie op betrouwbaarheid getest.
[algemene scriptie in PDF over de Unie]
Documenten: archief G. Philippart / www.rhc-eindhoven.nl
7 april 1941 was al een colportageverbod in gesteld.
Ook verboden het dragen van het Unie-insigne.
Zie de volledige tekst hieronder
26 juni 1941
Zo juist ontvang ik van de politie bericht dat door den Commissaris Generaal voor openbare veiligheid op grond van par.1 van verordening 20/1941 met onmiddellijk ingaande werking het aanslaan, het aanplakken en het op andere wijze in het openbaar vertonnen van plakkaten en geschriften van de Nederlandsche Unie verboden is.
Eveneens is vanaf heden verboden het dragen van het Unie-insigne.
Op grond van deze nieuwe verbodsbepalingen is de etalage in het Uniehuis ontruimd, terwijl ook het bord "De Nederlandsche Unie" moest worden verwijderd. Onze werkzaan heden vinden overigens, binnen het kader der opgelegde beperkingen normaal voortgang, zodat de ledenwerving dient te worden voortgezet.
Het is U bekend dat geen schriftelijke mededelingen mogen worden doorgegeven aan onze leden. Intussen is het wel goed onze leden mondeling in te lichten in het bijzonder omtrent het verbod van het dragen van het insigne opdat zij ongewild niet in moeilijkheden komen.
Blijft trouw aan de Unie maar bedenkt dat deze geen doel in zich is en dat wij steeds gewerkt hebben en ook zullen blijven werken voor de toekomst van ons Nederlandsche volk.
Met vaderlandschen groet,
Plaatselijk Secretaris.