Pastoor Everardus van Mol in oorlogsverzet

Pastoor van Mol heeft de parochie van de Pastoor van Arskerk geleid van 1937 tot 1948.

  • Helpt Joden in Eindhoven
  • Helpt gestrande piloten & bemanningsleden
  • Lid G.O.I.W.N = Gemeenschap Oud Illegale Werkers Nederland afdeling Eindhoven
  • Everardus Hieronijmus van Mol
  • Geboren 9 juli 1892 Nieuwkuijk - overleden 13 april 1948 Eindhoven
  • Herbegraven 28 juli 2017, op kerkhof bij de Petruskerk aan de Kloosterdreef in Eindhoven (link Eindhovens Dagblad)

Delen van dit verhaal staan bij:

https://www.eindhoven4044.nl/9/kerken-verzet.html

"Pastoor van Arskerk" De kerk gebouwd in 1929/1930, ontworpen door architect M.J.H. van Beek. Het gebouw werd ingewijd in 1930 en als katholieke kerk gebruikt tot 2002. In 2005 verkocht en omgebouwd tot een multifunctioneel gebouw.  De kerk ligt in Woensel, Sint Philomenastraat 11 Eindhoven 

Everardus van Mol, was pastoor van de "Pastoor van Arskerk" tussen 1937 en 1948. In 1942 vierde de pastoor zijn zilveren priesterjubileum, een groots gebeuren, hiervan staan foto's op Eindhoveninbeeld.
Van Mol stierf in 1948 op 55-jarige leeftijd, plotseling, ten gevolge van een beroerte. Hij werd opgevolgd door pastoor W.J.M. Bergmans. Zijn kerkgemeenschap telde in de wederopbouwjaren zo'n 7000 zielen, in de oorlogsjaren zal dat tussen de acht รก tien duizend zijn geweest.

In 2016 vraagt pastoor Johan Goris van de Sint-Petruskerk in het Eindhovens Dagblad meer informatie over het verzetverleden van pastoor Everardus van Mol.
Hij vertelt: "Vorig jaar april heb ik een brief gekregen van een Eindhovenaar, wiens vader vlak voor zijn dood vertelde dat hij zich samen met pastoor Van Mol heeft ingezet voor de Joden in Eindhoven". In de brief staat dat Van Mol een netwerk zou hebben opgericht bij wie Joodse onderduikers werden ondergebracht. "Dit ging een tijd goed, tot de pastoor waarschijnlijk door de Nederlandse politie tijdig gewaarschuwd werd dat er verraad in het spel was. Nog voor de inval van de Duitsers werd de Joodse familie op een ander adres ondergebracht. Alles gebeurde in het grootste geheim. Er is verder weinig bekend hoe groot het netwerk was en wie er allemaal hebben meegeholpen. Je wist alleen wat je moest weten."

Toelichting: Het klopt dat goede Eindhovense agenten vaak vooraf wisten dat er invallen werden gedaan en mensen gingen waarschuwen. Het netwerk van onderduikers was groot in Eindhoven, mede doordat veel mensen bij Philips werkte en hierdoor was er een "Philips-familiegevoel". We helpen elkaar. Ook de oude dorpen zoals Strijp, Woensel, waaruit Eindhoven is samengesteld, hadden nog hun echte gemeenschap, iedereen kende elkaar en wist wie te vertrouwen was.
Van Mol zal waarschijnlijk niet "het netwerk" hebben opgericht, maar wel in zijn parochie een belangrijk onderdeel van het netwerk zijn geweest. Hij kende de juiste mensen en vooral die te vertrouwen waren.

Aanvullende informatie uit de brief
De stad Eindhoven springt er wat met name hulp aan vervolgde Joden betreft in vergelijking met de rest van Nederland gunstig uit. Volgens de heer Nouwens ten Cate van het NIOD hebben slechts in drie steden in Nederland 60% van de Joden de oorlog overleefd. Dat zijn Utrecht, Enschede en Eindhoven [583 overleefd en 332 overleden in kampen. Dit feit is te lezen in Boek-Joodse-gemeenschap-06-2010.pdf.  In het Anne Frankplantsoen aan de Dommel is een monument opgericht ter herinnering aan de 304 (332?) Eindhovense joden die zijn vermoord in Hitlers concentratiekampen. Wat er niet bijstaat is dat er in Eindhoven voor de oorlog rond de 900 joden woonden. Katholieken [Protestanten, Nederlands Hervormd, niet kerkelijk], hebben in het geval van Eindhoven, naast Philips in het redden van vervolgde Joodse medeburgers een belangrijke rol gespeeld.

Een oud-misdienaar herinnerde zich andere activiteiten van pastoor van Mol dat deze hielp bij gestrande piloten, de zogenaamde pilotenlijn. De Duitsers hielden hem in de gaten. Toen op een avond een man zich bij de pastorie meldde en onderdak vroeg, vertrouwde Van Mol de zaak niet, hij dacht dat het een verrader was en belde de Duitse instanties. Later bleek dat het om toch een geallieerde vlieger ging en niet om een verrader."
Pastoor Johan Goris van de Sint-Petrus parochie verklaart in het ED dat hij van twee bronnen heeft begrepen dat hij in de oorlog hielp bij het smokkelen van geallieerde piloten". 

Toelichting:
Van Mol staat niet op de lijst van Eindhovense pilotenhelpers, maar daar staan veel adressen op waar piloten of andere bemanningsleden, dagen, weken of maanden waren ondergedoken. Van Mol kan een doorgeef functie hebben gehad.
Op de lijst staan wel: Clemens Zigenhorn, kapelaan bij parochie Heilig Hart en Theo v.d. Linden, Stratum Pastorie. 
In Strijp waren actief bij hulp aan onderduikers:
Kapelaan Jan de Kroon (het Sieraad) Vanaf 1942 actief H. Theresia parochie tot 1950 (22-11-1910 - 30-06-1998)
Kapelaan Roothans, G.W. J.(Hans, de Zwart)
Kapelaan F. van Esch


Op de Eindhovense ledenlijst van G.O.I.W.N = Gemeenschap Oud Illegale Werkers Nederland, staat van Mol wel vermeld met het adres: St. Philomenastraat 13 Woensel. Dat is de pastorie naast de kerk.
Alleen echte verzetsmensen konden lid worden van deze verenging, die direct na de bevrijding van Eindhoven is opgericht. Een ballotagecommissie oordeelde of men echt actief in het verzet tegen de Duitsers is geweest.

Pastoor van Arskerk met pastorie in Woensel
foto 2020 Google Maps /streetview