PSV is in 1929 voor de eerste keer kampioen van Nederland. Staand v.l.n.r.: Christ Hoeppe, trainer Klein Wenting, Ad van Eerd (aanvoerder), Theo Hermens, Gerrit Dekker, Arie van Strien, Kees de Visser, Gerrit Hermans, masseur Ignaz Klein en Jan van den Broek. Gehurkt: Sjef van Run, Kees Leenhouwers, Leo boumans, Driekske Klaassen en Frits van Zeijl.
Ad van Eerd speelde van 1927 tot 1932 bij PSV en droeg de aanvoerdersband van 1928 tot 1932.
In 1929 was hij aanvoerder van het elftal dat de eerste nationale titel in de clubgeschiedenis veroverde.
PSV tijdens de Tweede Wereldoorlog
Door Joris Kaper
De voetbalcompetitie van 1939-1940 loopt op z’n eind als deze ruw wordt onderbroken door de Duitse inval. Na een week of zes wordt de competitie hervat. Joris Kaper onthult de grotendeels onbekende geschiedenis van PSV tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een verhaal over PSV-leden die gehoor geven aan de oproep voor de Arbeitseinsatz in Duitsland, terwijl andere onderduiken. Het gaat over Joodse leden die ‘verdwijnen’ en PSV’ers die in het verzet gaan. Het Philips Sportpark wordt regelmatig geconfisqueerd door de Duitsers en er vindt zelfs een razzia plaats. Mede vanwege de bombardementen laat de oorlog diepe sporen na in Eindhoven.
Ook het verhaal van Ad en Annie van Eerd komt uitgebreid in dit boek aan de orde zoals de razzia bij PSV in 1944 tijdens de wedstrijd PSV-Longa. Lees https://www.eindhoven4044.nl/10/psv-razzia-1944.html
Een voorbeschouwend artikel over dit boek verscheen in het Eindhovens Dagblad.
Joris Kaper eind 2021 kondigde Joris zijn boek aan over: PSV tijdens de Tweede Wereldoorlog, het boek verschijnt nu op 6 mei 2025, als Nederland dan 80 jaar bevrijdt is van Duitse bezetting. pagina's 256, ISBN 9789464565096, Prijs € 24,99
https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464565096/psv-tijdens-de-tweede-wereldoorlog
PSV verhalen op eindhoven4044.nl site:
Voetballer en verzetsman Ad van Eerd
Oorlogshonden keuring
Arie Voorwinde in verzet en 1e naoorlogse voorzitter van PSV :
Jaap Hamming verzetsman (PSV)
Ton van Anrooy voorzitter PSV 1939 / verzet
Ansichtkaart van de winkel Le.bo winkel van familie Leeuw, zij zijn betrokken bij het verzet in Eindhoven.
De familie van Eerd en onderduikers wonen in het huis waar het beddengoed buitenhangt.
Oranje = Familie de Leeuw (de Lebo) Wim Leeuw, Wattstraat 21 schuilnaam = Leeuw
Blauw = Ad van Eerd en Annie van Eerd-Mutsaers: Wenckenbachstraat 45.
Groen = verhaal Piet Bouma Franklinplein 1.
Zwart = woonadres Wolterbeek.
Foto arrestatie Wolterbeek genomen vanuit Wattstraat 38. (zie hieronder).
Diverse verzetsmensen wonen in de omgeving zie namenlijst.
Van Eerd, ook actief als blokhoofd van de P.A.N., heeft vanaf 1942 zijn huis aan de Wenckenbachstraat 45 opengesteld als schuilplaats voor minstens twaalf Joodse onderduikers. Zijn huis grensde aan "de Lebo", de winkel en woning van de familie Leeuw, die ook betrokken was bij het verzet.
Samen met zijn eerste vrouw Annie Mutsaers heeft Van Eerd op deze manier een belangrijke rol gespeeld in het redden van deze mensen van deportatie. De volgende Joodse families en personen hebben voor langere tijd op hun zolder gewoond en zo bescherming gevonden:
* Familie Troostwijk: Arthur Troostwijk en Dora (Doortje) Troostwijk-van Essen met hun kinderen Jehuda, Louise (mogelijk Leo), Maurits en Theresia.
* Familie Mühlfelder (ook gespeld als Muehlfelder, Muehlvelder of Muhlfelder): Catherine Mühlfelder-Troostwijk, getrouwd met Kurt Max Mühlfelder, en hun dochtertje Marlies.
Beide families waren bekenden van elkaar en kwamen oorspronkelijk uit de omgeving van Zwolle, waar ze ook tijdelijk ondergedoken zijn geweest. Het is waarschijnlijk dat Troostwijk de familie Leeuw kende vanwege zijn werk als grossier in huishoudelijke artikelen en fietsen, dezelfde branche als de winkel " Le.bo".
* Familie Cohen: Twee personen met de voorletters M. (mogelijk Marcus) en E. (mogelijk M. Koppens, gehuwd met Marcus).
* Alfred Koopman: Geboren op 31 maart 1909 (is geboren) in Gangelt, Duitsland.
* Andre Cats: Geboren 1913
Naast deze langdurige onderduikers, is het mogelijk dat er tijdelijk nog meer mensen bij Van Eerd en zijn vrouw onderdak hebben gevonden. De onderduikers noemden hun tijdelijke woning "Maison van Eerd".
Bronnen:
https://www.eindhoven4044.nl/5/Boek-Joodse-gemeenschap-06-2010.pdf
https://www.joodsmonument.nl
https://collections.yadvashem.org/en/righteous/4043165
Privé aangeleverde gegevens.
Op 18 september 1944 werden in Woensel-West twee personen gearresteerd door het lokale P.A.N.-team. Een van hen was Adrianus Wolterbeek, een N.S.B.-er en SD-agent die in de Wattstraat woonde. Hij is te herkennen als de man met zijn handen in de lucht op de foto. Links van hem, zonder helm maar met een witte band, loopt Ad van Eerd, de leider van het P.A.N.-wijkteam. Van Eerd was vóór de oorlog een bekende figuur als aanvoerder van PSV, waar hij de bijnaam "De Spijker" droeg. Tijdens de oorlog gebruikte hij de schuilnaam "De Greef". Zijn voetbalcarrière bij PSV duurde van 1927 tot 1932, en hij was aanvoerder van het team van 1928 tot 1932.
De foto is genomen vanuit het bovenraam Wattstraat 38 Eindhoven.
Van Eerd is de man rechts op de foto, in pak en witte band om zijn vooruitgestrekte arm.
Op 18 september 1944 voerde het lokale team van de Partizanen Actie Nederland (P.A.N.) in Woensel-West een gedurfde arrestatie uit, waarbij geschoten is. Een van de gearresteerden was Adrianus Wolterbeek, een beruchte N.S.B.-er, 'jodenjager' en SD-agent die op Wattstraat 4 woonde. Wolterbeek was al in 1933 lid geworden van de NSB en had gewerkt op de vliegbasissen Soesterberg en Welschap. In 1942 trad hij in dienst bij de SD, eerst als chauffeur van het Eindhovense SD-hoofd Wilhelm Weber, later als zelfstandig 'joden- en onderduikers rechercheur'. Hij verrijkte zich met in beslag genomen bezittingen en liet een spoor van verraad, dood en verdriet achter, zelfs binnen zijn eigen gezin. De arrestatie vond plaats bij zijn woonhuis, waar hij zich verborgen hield. Diverse schoten op zijn huis waren nodig voordat hij zich overgaf en afgevoerd wordt, zoals te zien is op de foto.
De familie Leeuw was ook actief betrokken bij het verzet in Woensel. Leendert Leeuw belandde echter, dankzij Wolterbeek, op de SD-afdeling van het hoofdbureau van politie. Dit veroorzaakte grote paniek binnen de familie, die vreesde dat de Duitsers zouden ontdekken wie ze gevangen hadden genomen. Ook Dirk Leeuw en D. Priemus waren actief in het verzet. Priemus trouwde in 1945 met Ada Leeuw, die bij haar ouders op Wattstraat 21 woonde.
In Woensel waren diverse groepen actief, zoals de P.A.N. en GUST.
Hetgeen in zijn buurt gebeurde en waarbij Ad een rol speelde staat beschreven in het dagboek van Piet Bouma op deze website.
Piet Bouma schrijft over maandag 18 Sept.'44 o.a." 1e. Het eerste verschijnen van partizanen op straat! Kenbaar aan een witte band; bestemd om de Tommies op alle mogelijke manieren behulpzaam te zijn, om de orde te handhaven, en om de resterende NSB’ers op te sluiten. Sommige hadden geweren, de meeste helmen (van de luchtbescherming), en één een reusachtige kromme sabel!
2e. Het opbrengen van de NSB’ers. Ze gingen er telkens een halen, en brachten hem weg, aan beide zijden partizanen, en er achter eentje met een geweer. Andere partizanen hielden het volk op een afstand, opdat ze hem onbeschadigd af konden leveren. (De meeste toeschouwers waren de mening toegedaan, dat een lichte beschadiging geen kwaad zou kunnen doen). Het slachtoffer zelf moest zijn handen achter zijn hoofd gevouwen houden. Bij minder bekende en beruchte exemplaren bepaalde de menigte zich ertoe, hem en masse te vergezellen, hen op een honend hoera-geroep of applaus te onthalen, en, toen de stemming steeg, hen met toepasselijke liedjes toe te zingen, in de geest van: “Oranje boven”, “Dat gaat naar Den Bosch toe”, en “zo gaat Jantje naar de bliksem toe”. Maar bij de ergste individuen, de spionnen en aanbrengers in dienst der Duitsers, daverden de scheldwoorden door de straten, en moesten de partizanen een heel cordon vormen en schoten in de lucht lossen om de woedende menigte op een afstand te houden. De ergste [Adrianus Wolterbeek], die persoonlijk tientallen mensenlevens op zijn geweten had, wou zich eerst niet laten arresteren en had zich op de vliering verschanst. Pas toen de partizanen door de ramen begonnen te schieten (waarbij één hunner nog door een onhandige kameraad in de arm geschoten werd!) gaf het heer zich over. De vrouwen werden niet meegenomen, maar één der individuen trachtte medelijden op te wekken, door zijn vrouw en drie kleine huilende kinderen mee te nemen. Het publiek reageerde op de juiste wijze: het medelijden bepaalde zich uitsluitend tot de kinderen, en de man werd nog erger verfoeid, omdat hij dit zijn kinderen aandeed."
Hoewel er weinig over zijn verzetswerk bij de P.A.N. is vastgelegd, speelde Ad van Eerd ontegenzeggelijk een cruciale rol in de laatste maanden van de oorlog en tijdens de bevrijding van Eindhoven. Zijn actieve betrokkenheid bij het wijkteam Woensel-west tijdens de bevrijding op 18 september 1944 en de daaropvolgende dagen onderstreept zijn moed en toewijding aan het verzet.
Voor zijn verrichtingen in de Tweede Wereldoorlog werd hij onderscheiden met het Verzetsherdenkingskruis 1940-1945. Vijf november 1972 kreeg hij de Yad Vashem-onderscheiding voor hulp aan Joden. Zijn 1e vrouw Anna van Eerd-Mutsaers heeft ook de Yad Vashem-onderscheiding ontvangen, zij was niet aanwezig bij deze plechtigheid.
Ad van Eerd (Vught, 27 april 1901 – Den Bosch, 22 augustus 1990) Adrianus Petrus Franciscus van Eerd
Anna Mutsaers ( Maria Anna Mutsaers, geboren in 's-Hertogenbosch 21 september 1907 -)
Ze zijn 27 december 1929 getrouwd en 17 juni 1959 gescheiden.
Ad van Eerd tijdens Yad Vashem-onderscheiding 5 november 1972.
© foto Yad Vashem
In 1929 schreef PSV geschiedenis door voor het eerst landskampioen te worden. De foto legt de uitbundige vreugde na deze historische overwinning vast. Hoewel Ad van Eerd een belangrijke rol speelde in dat seizoen, is het niet hij die op de schouders van supporters wordt gedragen, maar een andere PSV-speler.
Een portretcartoon van Ad van Eerd in Eindhovensch dagblad 1929
Ad van Eerd, voetballer en aanvoerder van PSV, scoorde een doelpunt in de wedstrijd tegen Velocitas. PSV behaalde een overtuigende overwinning met een eindstand van 9-1.
PSV behaalde in 1929 zijn eerste landstitel, een mijlpaal in de clubgeschiedenis.
In 1932 bracht de Zaandamse theehandel Ter Wee een unieke serie voetbalplaatjes uit met zwart-wit portretfoto's van Nederlandse spelers. Deze serie, zonder bijbehorend album, omvat naar schatting 108 verschillende voetballers, waaronder Ad van Eerd. De plaatjes hebben een afmeting van 3,5 x 7 cm.
Een andere belangrijke speler in de vroege sportplaatjeswereld was de "Victoria" Egyptische Cigaretten Verkoop Maatschappij uit Rotterdam. Als prominente sponsor van sportwedstrijden vóór de Tweede Wereldoorlog, waren zij pioniers in het uitgeven van sportplaatjes, waarmee ze de weg vrijmaakten voor de latere populariteit van Panini-plaatjes.