dagboek bezetting_eindhoven_1940

Inleiding de Eindhovense bezettingsjaren

Eindhoven is in de mei dagen van 1940 zonder slag of stoot gevallen. De in 1939 opgeleverde Constant Rebecquekazerne aan de Oirschotsedijk 14B in Eindhoven, was bijna leeg. De militairen lagen bij de Peel- of Grebbelinie. De kazerne maakte deel uit van de zestien zogenaamde Boostkazernes, die vanwege de Duitse oorlogsdreiging met spoed in de periode 1938-1939 werden gebouwd. Direct na de Duitse bezetting in 1940, werd de kazerne geconfisqueerd door de bezetter en werden extra gebouwen bijgebouwd, zoals de manschappenkantine en het later zo genoemde Duitse Dorp.

Het Eindhovense politiekader bood geen tegenstand, de politiecommissaris G. F. Brinkman, was al jaren Duits gezind en hij bestreed liever de communisten, werklozen comités dan de nazi's in het vooroorlogse Eindhoven. In Helmond arresteerden de politie wel los lopende Duitse militairen op 11 mei In Eindhoven moesten de agenten hun pistolen inleveren. De Duitse bezetter had geen enkele moeite met Brinkman en ze kregen van hem alle medewerking tot hij op 31-12-1940 met pensioen ging. Daarna werd hij sympathiserend lid van de N.S.B. Hij behield daarom zijn radio, kreeg hij extra kolen en steunde hij den Volksdienst. Zijn twee zonen gingen bij de SS. Vader Brinkman was na de oorlog, volgens zijn proces in 1946 er op tegen. De oud-commissaris werd veroordeelde omdat hij een slechte voorbeeld was, als ex-hooggeplaatste ambtenaar: tot verbeurdverklaring van zijn vermogen, voor zover hét zijn pensioen betrof, degradatie uit zijn rang van Ridder in de Orde van Oranje Nassau met inbeslagneming van het hem uit dien hoofde toegekende ereteken, inbeslagneming van het radiotoestel en ontzetting uit de kiesrechten. 24 sept. 1948 overlijd hij.

Op 12 mei 1940 verschijnen al de eerste Duitse verkenningstroepen in Eindhoven. Weerstand ondervonden de bezetters niet, ondanks dat pas op 14 mei de Nederlandse overgave was, na het verwoestende bombardement van de Duitsers op Rotterdam.

N.S.B.ers en rijksduitsers die opgepakt waren tijdens de oorlogsdagen werden weer vrijgelaten en pesterijen en de straatterreur van de N.S.B en hun W.A. begon in Eindhoven. Duitsers gingen over tot oppakken van anders denkenden en Joodse mensen. In de loop van de tijd gaat de Duitse bezetter ook steeds meer over tot invoering van drastische maatregelen en terreur.

Op deze site staan diverse verhalen over de bevrijding, maar onder bezetting geen bevrijding.

Het dagboek van de 30 jarige Feik Fast geeft een ingrijpend en menselijk beeld van deze bezettingsjaren. Hij werkt al een aantal jaar bij Philips op het NatLab [ NatLab staat voor ‘Natuurkundig Laboratorium ] als laborantmedewerker. Het NatLab is het bolwerk van het verzet in Eindhoven, daarover schrijft hij begrijpelijkerwijs niet.
Zijn mening over de Duitse bezetting laat hij wel duidelijk horen. 31 augustus 1944 schrijft hij: 'En vooral heb ik in dit verslag nooit mijn gevoelens tot uitdrukking kunnen brengen over de barbaarse jodenvervolgingen, plunderingen, slavernij en terreur der vervloekte rotmoffen!!!" In september 1944 maakt hij bekend dat er lange tijd een onderduiker in huis was.

Het lijden tijdens de nazibezetting brengt hij duidelijk in beeld. Het dagboek bevat een paar illustraties en een krantenknipsel. Alle andere illustraties zijn toegevoegd. Er is een apart plakboek door Feik Fast gemaakt, maar dat is niet online aanwezig.

[ Ik ben de familie van Feik Fast dankbaar voor hun aanvullende informatie. Natuurlijk Feik Fast voor zijn bijzondere document. Alle informatie tussen [ ] is extra toegevoegd voor een historische context of uitleg Foto's zijn van P.A.N. archief van Jacques Hermans of anders aangeduid.

Het originele document is te lezen bij NOID of bij archieven.
[Bewerking, aanvulling dagboek najaar 2019 / voorjaar 2020 Jan de Waal, met dank aan Ruut (Rudi) en Marijke Fast ]

Kaart met belangrijkste adressen uit dit dagboek.
Origineel is deze kaart uit 1958 / 1960

Donderdag 9 mei 1940

Deze dag ontving ik mijn laatste ITO- les, de cursus had van september af geduurd, zodat we blij waren, dat we in het vervolg weer wat meer vrije tijd voor onszelf zouden hebben.

Eergisteren werden plotseling opnieuw alle militaire verloven opnieuw ingetrokken, zonder dat eigenlijk iemand wist, wat er nu precies aan de hand was. Op 10 april, toen de Duitsers Noorwegen binnenvielen, waren de verloven ook ingetrokken, en toen was het duidelijk, waarom.

Vrouwen en kinderen van de mensen van het Philips laboratorium, die eventueel zouden vertrekken, waren opnieuw geëvacueerd. Elke avond moesten de koffers weer worden klaargezet.

Vrijdag 10 mei 1940.

's Nachts om vier uur werden we gewekt door voortdurend motorgeronk, zodat we eens voor het raam gingen kijken, wat voor "Oefeningen" er gehouden werden. Er waren tientallen vliegtuigen te zien, wat we al enigszins vreemd vonden. Later hoorden we, dat honderden vliegtuigen boven Eindhoven gevlogen hadden, iets vroeger. Terwijl we voor het raam stonden te kijken, hoorden we plotseling het geratel van mitrailleurs, zodat we enige argwaan begonnen te krijgen. Ik ging dus maar eens mijn radio aanzetten, die inderdaad in actie bleek te zijn. Onafgebroken werden berichten van de luchtwachtdienst omgeroepen, die gewaagden van Duitse toestellen in grote getale, die nog voortdurend aanrukten. Er werd steeds gewaarschuwd tegen parachutisten, sommigen in Nederlandse uniformen gekleed!, die op allerlei plaatsen, o.a. Moerdijkbrug, Boxtel, Delft den Haag in de bosjes van Poot enz., werden omlaag gelaten.

Van slapen kwam natuurlijk niets meer, ook al omdat het geronk voortdurend bleef aanhouden, en de radio maar berichten bleef geven.

Om kwart voor acht kwam het bericht, dat ook Engelse en Franse toestellen waren verschenen, die beschouwd moesten worden als onze b o n d g e n o t e n ! Om acht uur kwam het ANP met het definitieve bericht van de uitgebroken oorlog en een proclamatie van de koningin. Ook België en Luxemburg waren in de oorlog tegen Duitsland betrokken.

Niettegenstaande al een half jaar voortdurend met de mogelijkheid, dat we ook in oorlog zullen kunnen geraken rekening was gehouden, hadden we het toch eigenlijk nooit kunnen geloven, zodat de schrik groot was.

Op het Natlab stond ook alles plotseling op zijn kop, aan de poort moesten we al onze legitimatie tonen, en werden alleen Nederlanders toegelaten. Al onze chefs waren vertrokken in de nacht, zodat het een zeer stille boel was, en we niet wisten, wat aan te vangen.

Allerlei maatregelen werden genomen, zoals het laten leeglopen van cilinders, ontruimen van de bovenverdiepingen, enz.
We moesten nog naar het Philips hoofdkantoor ook om twee maanden extra salaris in ontvangst te nemen.

De krant kwam niet meer, de gehele treinenloop scheen gestaakt te zijn. De gehele dag bleven we vliegtuigen zien, en we vernamen dat 's ochtends vroeg het vliegveld reeds gebombardeerd was, en doden en gewonden in de aangrenzende boerderij gevallen waren.

's Avonds was de gehele stad reeds in het donker gehuld en moesten we allerlei maatregelen nemen, zoals het verduisteren, klaarzetten van water, ramen met papierband beplakken enz.

Overal waren de bekendmakingen aangeplakt. Op het lab, deden we niet veel anders, dan de toestand te bespreken.

Eindhovensche en Meierijsche courant verschijn niet op 10 mei wel weer op 11 mei 1940, maar zal daarna weken niet meer verschijnen. Informatie ging vooral hierna via aanplak biljetten die al gauw bepaald werden door de Duitse bezetter. Engelse radio gaf meer informatie.
Strategie van alle tijden: beheers de informatie bronnen.
Nu sluiten dicaturen internet en alle sociale media af.
Of ontwikkelen een eigen social platform zoals alle grootmachten dit doen.

Zaterdag 11 mei 1940.

Weer waren we vroeg wakker, nu hoorden we duidelijk het gerommel van het geschutvuur, en weer motorgeronk. Ik ben weer de gewone tijden naar het lab. geweest, ofschoon we eigenlijk niet weten, waar dat nog goed voor is.

Ondertussen komen de gruwelijke oorlogsberichten binnen: al honderd neergeschoten vliegtuigen, een pantsertrein in de lucht gevolgen, enz.

's Middags zouden we in de stad enige inkopen gaan doen, wat nu niet bepaald al te vlot verlopen is. Op de Boschdijk zagen we een eindeloze stoet van vluchtende Nederlandse troepen, allen naar het Noorden.

Er waren honderden met paarden bespannen wagens, fietsers, autos, alles ordeloos door elkaar. De soldaten zagen er verschrikkelijk afgemat en somber uit, met stoppelbaarden en gekreukte uniformen, in schril contrast met de mooie oefeningen, die we sinds de mobilisatie gewoon waren te zien. Van Mia en Wil, die met sommigen gesproken hadden, hoorden we later ook, dat ze vijf nachten niet geslapen hadden, terwijl ontzettend veel gesneuveld waren, van een 900 man waren er b.v. 40 over.

[Tijdens de mobilisatie van 1939 en in de Meidagen van 1940 waren 280.000 beroeps- en dienstplichtige militairen onder de wapenen. 6.000 van hen raakten gewond. En meer dan 2.300 kwamen om op het slagveld tussen 10 en 17 mei 1940, of zij overleden later aan hun verwondingen. bron defensie 2019]

Langs de weg stond het zwart van mensen de terugtocht gade te slaan en de soldaten versnaperingen uit te reiken. De hele dag hadden we reeds Duitse bommenwerpers zien passeren, ook nu verscheen plotseling een vliegtuig, en daar beleefden we ineens ons eerste luchtalarm.

Het doordringende sirenegeloei klonk, en de mensen vluchtten in alle richtingen. We waren dicht bij huis, zodat we dat direct bereikt hadden. De vliegtuigen hadden het natuurlijk op de troepen voorzien, van Mia hoorden we later, dat ze niet vlug genoeg had weg kunnen lopen, en tegen een muur had gedrukt gestaan, terwijl een vliegtuig laag over kwam en onze soldaten beschoot.

Na een kwartiertje werd het alarm afgeblazen, en gingen Rie en ik weer stadwaarts. Een deel van de Fellenoord was afgezet, en we waren nog niet bij de overweg, of opnieuw werd alarm geblazen, we vluchtten in een schoenenwinkel. Ditmaal werden we wel een half uur opgehouden.

Ondertussen was het bij half zes geworden, en nu bleek het, dat alle zaken al om vier uur hadden moeten sluiten wegens het alarm!

Wij dus weer terug, en nauwelijks onderweg, of voor de derde keer werd alarm geblazen.! Ditmaal kwamen we in een echte openbare schuilplaats terecht, waar we in het halfduister op banken langs de muur zaten met een honderd mensen. We voelden ons zo zoetjes aan diep ontroerd door het voorrecht in een "beschaafde" maatschappij te mogen leven! Het afweer alarmeren was absoluut onhoorbaar in deze met een dikke laag aarde bedekte plaatijzeren schuilplaats, maar de bij de uitgangen staande mensen waarschuwden, toen het zover was.

De spoorbrug over het Wilhelminakanaal bij Best opgeblazen door Nederlandse militairen.
foto Feik Fast, op de foto staat Rie bij de fietsen.

Even later hoorden we hevige ontploffingen, die overal de ramen deden rinkelen. Later hoorden we, dat de [onze] troepen de brug over het Wilhelminakanaal bij Best achter zich hadden opgeblazen, zodat de Boschdijk hier voorlopig voor ons eindigt.

We zijn toen nog even bij ons thuis aangelopen, waar de blokpost in volle functie was. Toen we er waren, kwam het vierde luchtalarm, ondertussen waren nog steeds ontploffingen in de verte hoorbaar.

Toen we 's avonds nog bij Rie's ouders geweest waren, fietsten we voor het eerst in het pikkedonker, zonder lamp op de fiets, naar huis.

Bij het thuiskomen 's middags moest ik nog over het dak bij de buren bij mezelf inbreken, daar de sleutel binnen op de deur zat!

Duitse minitairen marchen 12 mei Eindhoven binnen.
Foto gemaakt op de Willemstraat ter hoogte van slagerij Jos van Stratum (Willemstraat 23)
Foto is waarschijnlijk gemaakt zomer 1940
Foto's ® Jacques Hermans / Eindhoven4044.nl

Zondag 12 mei, eerste Pinksterdag.

Wederom de gebruikelijke manier van wekken door geronk en gerommel. Met zeer korte tussenpozen, enkele seconden tot een minuut, waren ver verwijderde explosies hoorbaar.

's Ochtends vroeg stonden pa en mia reeds voor de deur om petroleum te lenen, daar ondertussen de gastoevoer uit Limburg gestaakt was, en nog slechts drie uur per dag gas beschikbaar werd gesteld.

Verder was hun radio kapot, die ik gelukkig met een reservelamp kon repareren. We vernamen ook, dat onze stad reeds door de Duitsers bezet was.

[ Uit aantekeningen van C. Verhagen werkzaam bij de Eindhovense politie hij schrijft: De eerste Duitsers kwamen per rijwiel over de Grote Berg gereden. Dat was s'morgens om ± 5 uur Commissaris Brinkman was met enige van zijn medewerkers op het politiebureau. Allen verwachtten toen reeds harde maatregelen, tegen de politie. Er werd gezegd, dat in Helmond een politieman met zijn revolver op Duitsers had geschoten. De commissaris van politie aldaar zou daarom met fusilleren bedreigd zijn. Daarom heeft commissaris Brinkman bevolen, dat alle dienstrevolvers ingeleverd moeten worden."]

Met Rie ben ik vandaag te voet naar het spoorwegemplacement geweest, waar even voor de overwegen bij de IJzeren man alle sporen volkomen versperd waren, doordat ze hier een groot aantal goederenwagens op elkaar hadden laten inlopen, die nu kris en kras door elkaar heen lagen, veel versplinterd en vernietigd. Niet minder dan zes sporen waren op deze manier "behandeld", zodat de spoorwegen naar Helmond en Weert volkomen geblokkeerd waren, natuurlijk met het doel, de vijand te beletten onze troepen pantsertreinen na te zenden.

In de stad teruggekomen zagen we op de Boschdijk dicht bij de Fellenoord de eerste Duitsers. Aan weerskanten van de weg stonden motoren met zwaar bewapende manschappen. Behalve dolken en revolvers waren ze voorzien van geweren en mitrailleurs. Enigen ervan stevenden op een huis af, en trapten er tegen de deur, terwijl ze de bajonet op het geweer schoven. Blijkbaar werd iets gezocht, want L.B. posten brachten ze naar een poortje, waar we een stapeltje uniformen of iets dergelijks zagen liggen. Allen zaten in de motoren met de vingers aan de trekkers klaar om te schieten, en boden een ruwe aanblik met hun donkere gezichten.

Even later zagen we de eerste aanplakbiljetten met bekendmakingen van de bezetting, met de bevelen van de Duitse militaire autoriteiten.

Vandaag werd ook ik opgeroepen voor de luchtbescherming, om bij luchtalarm te dienen. Er komt echter geen alarm meer door, daar dit voor Duitse machines, die hier nu de hele dag rondcirkelen, natuurlijk niet meer gedaan wordt. Drie drie-motorige bommenwerpers vlogen zeer laag, een meter of 50, over onze hoofden.

's Avonds werd bekendgemaakt, dat we na acht uur niet meer op straat mochten. Alsof er geen vuiltje aan de lucht was, heb ik nog mijn grasveldje staan knippen. Verder luisteren we natuurlijk de hele dag naar de radio, de enige nieuwsbron, nu ik geen krant meer ontvang.

"meer dan driehonderd neergeschoten Duitse toestellen in drie dagen" in de Nederlandse weide

Van de Engelsche omroep, die ook in de Nederlandse taal uitzendt, horen we van slagvelden met duizenden doden, meer dan driehonderd neergeschoten Duitse toestellen in drie dagen, en dergelijke gruwelijkheden, maar het ANP zegt niets over onze bezetting.

Maandag 13 Mei, Tweede Pinksterdag.

Vandaag eens iets langer kunnen slapen. Om tien uur zijn we per fiets eens wat de omgeving gaan verkennen, eerst naar de brug op de Oirschotse dijk over het nieuwe kanaal, die nog intact was, Duitsers hielden hem bezet, en waren erop aan het werk. Voor onze mooie nieuwe kazerne stond een Duitse schildwacht, en Duitse auto's reden af en aan.

De smallere brug over het kanaal in de buurt van het vliegveld was vernietigd, het middenstuk lag schuin vlak boven het water, voetgangers zagen nog kans over de brokken naar de andere kant te komen.

Even verder zagen we de nieuwe loods op het vliegveld als een verbogen hoop oud roest liggen, en weer een eind verder zien we dat de mooie brug op de Zeelsterweg, die verleden jaar pas gebouwd is, eveneens opgeblazen is.

Bij Rie's ouders hebben we daarna gegeten, hier kwamen weer eens een aantal transport auto's met Duitse soldaten voorbij, die nog steeds grote belangstelling van de bevolking "genieten".

Bij een bezoek aan mijn ouders zagen we een Duits vliegtuig een landing maken op een weiland achter ons op slechts een paar honderd meter afstand.

Vervolgens zijn we de Boschdijk afgefietst tot de brug over het Wilhelminakanaal bij Best, ook deze brug was vernield, het middenstuk geheel weggeslagen, en de beide uiteinden om laaghangend, het geheel een chaos van gescheurde en verbogen stalen balken . We zijn nog even naar de Bata-fabrieken doorgefietst, waar de massieve geheel stalen spoorbrug ook al zielig doormidden gebroken in het water lag. Enige autos lagen in de nabijheid in het water.

Aan de andere kant van het kanaal kwam van Son af een lange file Duitse auto’s over de dijk, en gingen naar Best. Ook naar Eindhoven toe waren we al zo'n optocht van Duitse wagens tegengekomen. Verder is nu natuurlijk onze drukke Boschdijk geheel verlaten, daar het een doodlopende weg geworden is, evenals de drukke spoorlijn, waardoor het overweg vraagstuk grondig opgelost is. Teruggekomen in de stad waren de Duitse soldaten overal bezig zware mitrailleurs in stelling te brengen, daar blijkbaar een aanval gevreesd werd. In verschillende gedeelten van de stad brak een paniek stemming uit, velen verlieten hun huizen. In bed hoorden we het geschut-gedonder met zeer korte tussenpozen.

Dinsdag 14 mei 1940

Vanochtend waren plotseling alle verkeersborden van de ANWB, die al sinds augustus van het vorige jaar verwijderd waren, weer op hun plaats.

Onze werktijden zijn veranderd, n.l. van 8-12 en 1.30-4 en Zaterdags vrij, dus sterk verkort. Verder hebben we reeds gisteren de klok 1 uur en 40 minuten vooruit moeten zetten, zodat we met Duitse tijd rekenen. Hollandse tijd 10 voor half drie ben ik dus reeds "afgewerkt".

Vandaag zijn een hele reeks nieuwe verordeningen van het Duitse commando aangeplakt, zo mogen we o.a. alleen nog maar naar de Duitse omroep luisteren !!!De Duitse Reichsmark moet als betaalmiddel aangenomen worden. (1 gulden is 1½ Mark)

De stad nog even bezocht, bij het station stond een luidspreker het lied: Wir fahren gegen Engeland" te toeteren.

De levensmiddelenwinkels worden op een ongehoorde manier bestormd, hoewel niet meer dan voor een dag voedsel ingeslagen mag worden.

De radio brengt 's avonds de verbijsterende tijding, dat Holland de wapens heeft neergelegd.

Al eerder hadden we gehoord van het vertrek van de koningin. Nu kwam generaal Winkelman voor de radio, die vertelde, dat Rotterdam vandaag gebombardeerd is, waarbij vele burgers gedood werden, en dat vele duizenden soldaten gesneuveld waren. Wegens de verpletterende overmacht werd de strijd gestaakt.

Onze overpeinzingen zijn niet erg vrolijk. Meer als een half jaar een paar miljoen per dag uitgegeven, honderdduizenden mannen al die tijd uit hun gezin weggerukt, voor miljoenen schade aangericht aan bruggen en dijken, en het ergste: duizenden doden, dus in duizenden gezinnen droefheid en rouw, lijden van ontelbare gewonden, en het resultaat van dat alles? In vijf dagen tijd bezet, dus alles vergeefs geweest.... Wat is de wereld toch een misdadig gekkenhuis. We gingen ver over twaalf Duitse tijd naar bed door het wachten op de aangekondigde rede.

"De Philips-poorten worden door Duitse soldaten bewaakt."

Woensdag 15 mei.

Vannacht is er een bomaanval door Engelse of Franse vliegtuigen geweest, nabij het ziekenhuis, dat blijkbaar niet verduisterd was, waren drie bommen terecht gekomen, die de omgeving op zijn grondvesten had doen schudden. Mijn broer, die er een heel eind vanaf woont, zei dat het was, of er met knuppels op de ramen werd getimmerd. Geweldige kraters waren in de grond geslagen. De vliegtuigen zwermen vandaag met tientallen boven de stad, de Philips-poorten worden door Duitse soldaten bewaakt. Op de Oirschotse Dijk stonden vanavond tientallen zware Duitse autos met honderden soldaten, zingend, muziek makend, en met meisjes kennismakend.

De radio zwijgt de hele dag, behalve telkens herhaalde ANP berichten op 1200 meter. 's Avonds om acht uur verschijnt de AVRO. De VARA, wiens dag het is, is dus blijkbaar al opgedoekt, we zullen in vele dingen moeten wennen aan het verlies van onze vrijheid.

Op verscheidene plaatsen verschijnen Duitse richtingaanwijzers : "Zum Flieghafen", Zur Oberkommandatur", "Krankensammelstelle" u.s.w. [undsoweiter (enzovoort)].

Zaterdag 18 mei

De laatste dagen niet meer bijzondere gebeurtenissen in Eindhoven, alleen is aan allerlei kleinigheden te merken, dat we "Duits" geworden zijn. Op verscheidene plaatsen verschijnen Duitse richtingaanwijzers : "Zum Flieghafen", Zur Oberkommandatur", "Krankensammelstelle" u.s.w. [undsoweiter (enzovoort)]. De "Reichscreditkassenschein" doet zijn intrede, we zijn verplicht Duits geld aan te nemen, vandaag ontving ik mijn eerste vijf mark biljet. Het postvervoer was natuurlijk een tijd volkomen gestagneerd geweest, maar nu komen we weer met familie uit den Haag in contact.

Op het laboratorium verschijnt de eerste geëvacueerde terug: dr. Custers. We horen van hem, dat op de bewuste vrijdagochtend de trein bij Breda rechtsomkeert had gemaakt, omdat de Moerdijkbrug reeds door de parachutisten bezet was. Pas 's avonds had hij Noordwijk bereikt.

Elke dag zijn hier nog massa's vliegtuigen te zien, natuurlijk zonder uitzondering Duitse. Zo vlogen vanochtend 28 zware bommenwerpers boven onze hoofden, vergezeld door een tiental jachtvliegtuigen.

Vanavond hebben we het vliegveld bezocht via de enige niet vernielde brug op de Oirschotsedijk, de gehele omtrek van het vliegveld was bezet door honderden autos, tenten, vliegtuigen enz.

Zondag 19 Mei zijn we met Mia naar Oirschot geweest, waar de brug ook al stuk was, ofschoon niet geheel ingestort. Zelfs alle ophaalbruggetjes waren opgeblazen. Over Boxtel bereiken we St. Oedenrode, waar we de eerste ingestorte huizen zagen, die verwoest waren door het opblazen van de brug over de Dommel midden in het dorp. Vlak naast de brug waren slechts puinhopen over van de huizen.

Verder zagen we hier een kamp met krijgsgevangenen, een vreemd gezicht: op Nederlands gebied Nederlandse militairen onder Duitse bewaking!!

Op de weg van Oedenrode naar Best kwamen we geweldige files zware Duitse auto's tegen, die allen via Son en Eindhoven naar het front gaan.

Van gistermiddag tot vanavond laat is het een bijna onafgebroken stroom, zodat zeker duizenden auto's passeren.

Vandaag hebben we verder broodkaarten moeten halen, zodat de brooddistributie ook wel gauw zal ingaan.

Fiek Fast plakt drietal foto's in zijn plakboek over de inval van Duitse bezetters in Amsterdam en verwoeste Statendam III in de Rotterdamse haven.
Verder een artikel over "Rotterdam zooals wij het kenden"
Fiek heeft een hierna een apart plakboek bijgehouden, niet online en waarschijnlijk in archief NIOD

Op maandag 20 mei komt waarachtig de VARA weer in de ether, uiterlijk wil men blijkbaar niet te veel veranderen. Het socialistische uit de programma's is natuurlijk verdwenen.

Alle geëvacueerde mensen van het lab, komen weer terug. De trein, waarmee ze in de nacht van de 11ste mei vertrokken waren, was in Breda teruggekeerd, daar de Moerdijkbrug toen reeds bezet was. Via den Bosch is men toen achter de waterlinie gegaan, de reis had echter bijna den gehele dag geduurd.

Dr. M.J. Druyvestein [Natlab], die per auto met Dr. M.C. Teves (Natlab) was gegaan, waren bij de Moerdijkbrug door de Duitsers aangehouden. Ze kregen een zwaar gewonde Hollandse soldaat mee om weg te brengen. Een eind verder moesten ze uitstappen wegens bomen over de weg. Nauwelijks waren ze de auto uit, of een granaat sloeg het dak van de wagen.

Op een kruiwagen hebben ze toen de gewonde verder gereden, en hem na enige kilometers aan een lazaret [veldhospitaal] kunnen afleveren.

21 september 1940
"We horen nu ook, hoe verschrikkelijk het bombardement van Rotterdam geweest is."
Foto Duitsers bekijken de verwoesting van Rotterdam

Dr. J.L. Snoek (Natlab) verschijnt ook weer de 21ste, hij was in Rotterdam geweest. We horen nu ook, hoe verschrikkelijk het bombardement van Rotterdam geweest is. De gehele binnenstad hebben de luchthelden verwoest, waarbij duizenden burgers de dood hebben gevonden. Door deze schanddaad kwam de overgave tot stand, zonder dat het leger verslagen was. Dr. Snoek woonde slechts enkele straten van de plaats, waar de verwoestingen ophielden, hij had trouwens bijna steeds in schuilkelders doorgebracht.

Woensdag de 22ste mei passeert de eerste trein weer, bij Best is n.l. over het Wilhelminakanaal een houten noodbrug op de ruïne van de oude brug gebouwd. Bij alle overwegen verschijnen borden met het opschrift : "Vorsicht ! Eisenbahn bereits in Betrieb".

De 23 ste verschijnt waarachtig zelfs het "Volksblad" weer in onze brievenbus, maar vraag niet hoe?! Uitsluitend nieuwsberichten van het D.N.B. * zijn er in te vinden, de drukpersvrijheid is volkomen op de fles.

* [Berichten van het Duitse staatspersbureau D.N.B., vaak vol oorlogspropaganda, moesten verplicht op de voorpagina geplaatst worden. Het Duitse persbeleid ging steeds verder. Van de kranten werd eigenlijk gevraagd zich geheel ten dienste te stellen van ‘de volksgemeenschap’. In de praktijk betekende dat: het enthousiast en kritiekloos uitdragen van de nazi-ideologie.]

De 24ste is er voor de eerste keer des nachts luchtalarm van 1 uur tot half twee. Bij Geldrop sloegen bommen in, waarvan we de ontploffingen hoorden, gevolgd door het gehuil der sirenes. Beneden in de gang hebben het veilig-signaal zitten afwachten.

Op zaterdag 25 mei kwamen de soldaten in grote getale terug naar huis, het Hollandse leger werd gedemobiliseerd. Rie en ik maakten een fietstocht over Son en St.Oedenrode; op elke passerende auto zaten de militairen.

26 mei begon Radio Kootwijk met berichten in het Engels, Frans en Duits door de Duitsers, vele malen per dag.

De schoenen verkoop wordt gestaakt, en alle textielproducten komen in distributie. B.v. bij aankoop van een paar sokken moet de stamkaart meegebracht worden.
Op 6 juni komt ook de koffie en thee in distributie (½ pond koffie of ½ ons thee per maand!)

8 juni kwam het tweede nachtelijk luchtalarm. Reeds van 1 uur af waren we al wakker gehouden door voortdurend motorgeronk, en af en toe machinegeweervuur. Om drie uur kwam het naderbij, en vlak boven ons werd een luchtgevecht geleverd. Op een gegeven moment kraakten zware schoten uit een snelvuurkanon recht boven ons op geringe hoogte, zodat we verschrikt uit bed sprongen, om direct nog verschrikter weer te "duiken", daar onze kamer plotseling helder werd verlicht door een lichtkogel. Ook zagen we vlakbij de rode lichtkogels vliegen, die tussen de mitrailleurkogels door worden afgeschoten, om de vuurrichting te zien.

Meteen klonk nu weer het alarmsignaal door Eindhoven, en we spoeden ons gekleed naar beneden. Om half vier werd "afgeblazen", en konden we eindelijk eens aan slapen denken.

Op 10 juni kwam ook Italië gelijk een aasgier in de oorlog, en het einde van Frankrijk's tegenstand kwam reeds naderbij.

Marokkaanse krijgsgevangenen in Noord-Frankrijk. Zij kwamen begin juni 1940 door Eindhoven.
"lange treinen vol krijgsgevangenen, waaronder vele “donkerhuidigen”.

11 juni en volgende dagen kwamen door Eindhoven via Valkenswaard lange treinen vol krijgsgevangenen, waaronder vele “donkerhuidigen”. De arme drommels waren half uitgehongerd, en werden door de bevolking voorzien van levensmiddelen. De treinen reden expres zeer langzaam (er zaten meest Hollandse machinisten op), om de pakketten erin te kunnen gooien. De bewakers der treinen schenen zo nu en dan wel te schieten, vooral nadat iemand : "Vive les alliés" had geroepen.

De Hollandse krijgsgevangenen in Duitsland worden vrijgelaten, en komen in lange treinen aan, toegejuicht door de bevolking. Bij het station hier in Eindhoven stond het ook zwart van de mensen, als een trein met terugkerende soldaten moest aankomen.

De Hedelse brug is een boog- en liggerbrug uit 1937 over de Maas bij Hedel. Over de brug ligt de Oude Rijksweg, die Hedel met 's-Hertogenbosch verbindt.
In de meidagen van 1940 opgeblazen door het Nederlandse gezag, in het kader van pogingen de opmars van de Duitsers te vertragen. Op de plaats van de oude schipbrug kwam tot 1942 een pontonbrug. In 1942 was de verkeersbrug hersteld, maar deze werd in het najaar van 1944 andermaal vernield, ditmaal door de Duitsers, om de opmars van de geallieerden te vertragen, toen de Maas bij Hedel in de frontlinie kwam te liggen. Na de oorlog is de brug weer opgebouwd.

"In de fabrieksvakantie van 16-23 juni 1940 hebben Rie en ik een fietstochtje gemaakt, waarbij we iets van de verwoestingen, die de kortstondige oorlog aan ons land aangericht heeft, kunnen zien."
Foto's uit familiealbum Fast

In de fabrieksvakantie van 16-23 juni 1940 hebben Rie en ik een fietstochtje gemaakt, waarbij we iets van de verwoestingen, die de kortstondige oorlog aan ons land aangericht heeft, kunnen zien. Alle grote verkeers-en spoorbruggen over de grote rivieren naar de maan, Rhenen bijna geheel in puin, militaire begraafplaats op de Grebbeberg enz. In mijn reisverslagje [niet aanwezig] heb ik hiervan reeds het een en ander beschreven.

Deze week ging ook juist de brooddistributie in: 2 K.G! per week.

Dinsdag 25 juni werd overdag het vliegveld Welschap weer gebombardeerd, waarbij helaas drie doden vielen onder de mensen, die hier in werkverschaffing werkten.

Op 26 juni had ik voor de eerste maal dienst op de Sectiepost der luchtbescherming, van 10-14 uur. Werk is er niet te doen, maar deze posten moeten dag en nacht bezet blijven, om op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn. Dezelfde nacht kwam er weer luchtalarm. Om vijf over een werden we gewekt door een harde ontploffing, blijkbaar op korte afstand; het fluiten van de bommen was te horen. Met zeer korte tussenpozen vielen er nog een stuk of zes, reeds na de tweede loeiden de sirenes over de stad. De volgende dag hoorden we, dat het krankzinnigengesticht getroffen was, waarbij twee verpleegsters gewond werden. Blijkbaar was het op de kazerne voorzien geweest.Om twee uur mochten we weer gaan slapen.

De bewaking der Philipsfabrieken door de Duitsers blijft steeds streng gehandhaafd, de eerste tijd door soldaten, maar tegenwoordig door S.S. troepen in groene uniform.

2 juli worden voor de eerste maal tegen typhus ingeënt, ook al een oorlog maatregel.

Vanaf 4 juli wordt ik opgeroepen voor versterkte dienst L.B. (luchtbeschermingsdienst), nu om de dag 4 uren, om de week van 6-10 en van 14-18. Er zijn n. l. ploegen van 5 man gevormd, waarmee de sectie posten dag en nacht bezet blijven.

De volgende dag bleken huizen vlak tegenover ons flinke gaten in de daken opgelopen te hebben door het mitrailleurvuur !

Deze week passeren er voortdurend lange treinen met militairen, platte wagens, met takken gecamoufleerd, waarop soldaten, auto's afweergeschut enz.

Nieuwsblad van het Zuiden 08-07-1940

Op 6 juli wordt een luister verbod voor Engelse radiozenders uitgevaardigd, op overtreding worden straffen tot 100.000 gulden boete en 2 jaar gevangenisstraf gesteld!! De Duitse overheden schijnen wel bijzonder slecht op de hoogte te zijn van de Nederlandse mentaliteit, door ons voor te willen schrijven wat we in onze eigen huiskamers al of niet zullen doen! Doller kan het moeilijk!

Onze fietsen moeten we in het vervolg, in plaats van met blauw licht, afschermen op een spleet na; het gevolg bleek te zijn, dat een grote hoeveelheid licht op de weg valt, zodat we de eerste de beste keer al door de politie aangehouden werden, die echter ook inzag dat het precies volgens voorschrift gedaan was.

Op het vliegveld heerst al enige tijd een geweldige bedrijvigheid. Niet minder dan 400 vrachtauto's rijden de gehele dag af en aan met lasten cement, grind, graszoden enz. Bijna 4000 man zijn er aan het werk, meest "werklozen". Zolang het daglicht is, dus een 16 uur per dag, wordt er gewerkt.

9 juli avonds zijn we er heen geweest om eens een kijkje te nemen, maar de gehele omtrek was afgezet. Wel konden we in de verte zien, dat tientallen vrachtauto's er rondreden, en een zeer grote oppervlakte, tot Zeelst en Oerle toe, bewerkt werd. Er worden kilometers lange betonnen startbanen gemaakt voor de zware bommenwerpers.

Ook het nieuwe kanaal wordt gebruikt om grind e.d. aan te voeren!

Uit het gehele land zagen we de vrachtauto's, van Kerkrade tot Apeldoorn, overal opgevorderd van eigenaars, die hun wagen wegens het benzine-verbod toch niet kunnen gebruiken. Ondertussen schijnt hier geen gebrek aan benzine te zijn.

Bij Philips wordt voor de tweede maal een drastische werktijdverkorting ingevoerd, n.l. tot slechts 24 uur per week!

Op woensdag, donderdag en vrijdag wordt 8 uur gewerkt, en de andere vier dagen der week is vrij. Wij op het lab blijven echter onze 44 uur werken.

De 15de juli komen weer verschillende artikelen in distributie: per week krijgen we per persoon: ½ pond boter of vet, per 3 weken: ½ pond rijst en ½ pond gort of havermout, en per 7 weken: een ons maizena of pudding en een ons macaroni of vermicelli! Wij zullen werkelijk moeten oppassen, ons niet een indigestie te eten aan deze overvloedige rantsoenen!

De volgende dag hebben we nog eens een kijkje genomen bij het nieuwe kanaal, waar nu een groot aantal schepen uit Rotterdam lagen, geladen met het puin van deze stad. Wat een economie toch, de overblijfselen der vernietiging worden weer gebruikt voor voorbereidingen voor nieuwe verwoestingen! Het nieuwe kanaal was tot nu toe nog nooit gebruikt, en wordt nu ook meteen voor de militairen dienstbaar gemaakt.

In Eindhoven komen vele Duitse soldaten, in zalen en zo worden ze ingekwartierd, men spreekt van 10.000 man.

Bij de benzinestations aan de Boschdijk en de Aalsterweg verschijnen reusachtige borden :"Wehrmachts-Tankstelle"

Op 18 juli krijgt Rie, en een dag later ik, onze laatst typhus inspuiting.

De 26e juli zag ik toevallig een trein vol kinderen voorbij komen, op weg naar de Ostmark (Oostenrijk).

28 juli hadden we luchtalarm 's nachts van half een tot kwart voor een; dicht bij ons, in de Bakkerstraat, sloeg een bom in, die helaas het leven kostte aan twee vrouwen en twee kinderen. [Yke van Gent-van Wijgerden, Slagerstraat 10 en drie familieleden Damme-de Keijzer, Bakkerstraat 8 Eindhoven]

Op 31 juli 1940 kreeg ik een nieuwe dienst L.B., n.l. nachtdienst van 10 tot zes, een keer in de acht dagen.

Het vliegveld wordt nog steeds in koortsachtig tempo in orde gemaakt.

2 juli zagen we dat de kanaaldijk aan weerskanten van het kanaal in razende vaart weggegraven werd, met behulp van niet minder dan zeven graafmachines, vier treintjes, en tientallen vrachtautos.

Ondertussen zijn ook boter en vet "op bon" gekomen, ½ pond per week per persoon tesamen. Ook wordt textiel-distributie ingevoerd, we krijgen een kaart met 100 "punten".

De verkoop van kaas wordt beperkt, en gecondenseerde melk stopgezet, evenals bittere chocolade.

Filmbeelden Rotterdam 1940. de verwoesting

Unieke filmbeelden van de verwoesting door het bombardement in Mei 1940. In 2017 kreeg ik uit de nalatenschap van de Rotterdamse amateurfilmer Loet van der Vorm een aantal spoeltjes met 8 mm film aangeboden met opnamen uit 1940. De beelden uit 1940 zijn nu gerestaureerd en tot een 8 minuten durende documentaire samengesteld. Doordat Loet van der Vorm vanuit heel andere standpunten filmde dan bij de reeds bekende opnamen, geeft deze film een uniek en desolaat beeld van de verwoesting. Het toegevoegde commentaar begeleid de kijker door de stad.

10 augustus kwamen we, op weg naar den Haag met vacantie, door Rotterdam. Vanuit de hoogte hadden wij een vrij uitzicht op de ontzettende verwoestingen, die hier aangericht zijn. Kilometers-lang, tot station D.P. toe, zagen we ver in de omtrek niets dan puinhopen op de plaats, waar eens een druk stadsgedeelte geweest was. 25000 woningen zijn er dan ook verwoest, en tal van grote gebouwen, warenhuizen, magazijnen, hotels enz.

Men krijgt, of men wil of niet, wraakgierige gedachten, als men de treurige resultaten van deze ontzettende misdaad ziet. Wat moeten de Rotterdammers zelf dan wel een geweldige haat hebben tegen de lucht-moordenaars!

In den Haag zagen we op zee de oorlogsschepen, schietend op ronddrijvende mijnen. Op een dag was het strand tijdelijk afgesloten, omdat er juist zo'n symptoom van onze ""beschaving"" was aangespoeld, aan het strand bij de Kwartellaan.

Ook hoorden we een keer op zee een mijn ontploffen, een lawaai, dat de gehele stad doet dreunen.

In Eindhoven teruggekomen krijgen we al spoedig distributie van zeep, en we mogen slechts een kleine hoeveelheid kolen inslaan, daar die van de winter ook op bon komen.

In de nacht van zaterdag op zondag (24 juli) augustus ), kwam er luchtalarm, terwijl ik juist dienst had op de Sectiepost. Direct worden volgens instructie verbandmiddelen, heet water, kannen, 12 brancards met spalken en toebehoren enz. klaargezet. Gelukkig dit keer tevergeefs, daar slechts enkele bommen op het vrije veld in Gestel neergekomen waren.

Op 31 aug., de verjaardag der koningin, wordt het dragen van Oranje, en alle andere demonstraties, streng verboden.

Daar de dagen korter worden, krijgen we zo zoetjes aan ook steeds meer last met de verduistering. De stad moet in het pikkedonker blijven, en er mag niet het minste lichtstraaltje naar buiten dringen. Voor diverse ramen heb ik nu rolgordijntjes van zwart papier gemaakt.

Als er 's avonds gebeld wordt, moet in het donker opengedaan worden, en daar men uit een lichte kamer komt, ziet men absoluut niets, maar hoort slechts vanuit een zwart gat een al dan niet bekende stem komen.

Toen ik op 5 september in de IJzeren man aan het zwemmen was, waren hier ook Duitse soldaten, die alles op commando moesten doen: op commando in het gelid staan, hardlopen, gymnastiek, zingen enz.

De 7e beginnen grote aanvallen op Londen, in deze nacht konden we niet slapen, daar voortdurend zwermen vliegtuigen laag over kwamen. Op fabrieken en kerktorens branden rode obstakellichten, terwijl ....... speciale ijzeren lichtmasten aangebracht zijn, waarschijnlijk ....... richtingwijzers.

De volgende dag ontdekten we, dat plotseling een grote nieuwe weg van het vliegveld naar de kazerne aangelegd was, in aansluiting op een nieuwe brug over het kanaal, waarmee ze nog bezig waren.

Toen ik van 9 op 10 sept. weer dienst had des nachts, kwam om kwart over vier toevallig weer luchtalarm. Buitengewoon zware ontploffingen die de ramen deden rinkelen, en die kalk van het plafond vallen, ..... ....komt van de richting vliegveld. Onze ploeg werd opgeroepen uit te rukken naar Best, waar in de buurt van Bata een vliegtuig op een trein was gevallen.

In de nacht van 9 op 10 september 1940 gingen 8 Duitse Heinkels in een vlammenzee verloren. Een He 111 van de 4. Staffel zag Eindhoven namelijk aan voor de Notabwurfplatz bij Oirschot en wierp zijn bommenlast af op zijn Duitse kameraden.
De bommen vielen in de zuidwesthoek van het vliegveld bij Liegeplatz 3. Het dennenbos vloog in brand en de hier opgestapelde bommen ontploften.

Het gevolg was dat acht Heinkel bommenwerpers van II/KG4 in de vlammenzee verloren gingen en er twee zwaar beschadigd raakten.

Leutnant Arnold en twee van zijn bemanningsleden kwamen om het leven bij de noodlanding toen hun toestel nabij Best tegen een passerende goederentrein botste.

Tekst en beeld: NIMH

De radio maakt vandaag niets bekend van deze aanval. Later hoorden we, dat op het vliegveld wel enige honderden soldaten gedood waren, toen de bommen van een in brand staand vliegtuig ontploften. [ alle gecontroleerde kranten meldden geen slachtoffers Bericht Algemeen Handelsblad 10-09-1940]

Onze ploeg had de lijken van enige Duitse piloten (van het vliegtuig uit Best), naar het vliegveld gebracht.

Vanaf 12 september houdt de radio reeds om negen uur 's avonds op!

16 september gaat vlees-distributie in, we krijgen 5 ons, tesamen met vleeswaren, per week.

Deze week is er een geweldige run op de fotografen, daar met ingang van 1 oktober iedere Nederlander boven de 15 jaar van een legitimatiebewijs met foto voorzien moet zijn.

Vanaf 27 september mogen we na tien uur 's avonds niet meer op staat komen, zodat dan de in diepe duisternis gehulde stad nog helemaal uitgestorven is ook.

Krantenbericht: "Volgens verordening is met ingang van 9 September 1940 aan allen, die niet

Rijksduitschers zijn, tot nader order verboden zich tusschen 22 uur en 4 uur buitenshuis

te begeven in de kustgebieden die op de kaart zijn aangegeven." Eindhovensche en Meierĳsche courant 11-09-1940

Feik schrijft aantal dagen later: "Vanaf 27 september 1940 mogen we na tien uur 's avonds niet meer op staat komen, zodat dan de in diepe duisternis gehulde stad nog helemaal uitgestorven is ook."

1 oktober gaat ook de kolen distributie in, we krijgen bonnen voor 21 hectoliter. Voor de aanwezige voorraad worden reeds bonnen afgeknipt.

Op 3 oktober is er vroeg in de avond, om half elf reeds luchtalarm. Voor het eerst wordt de buitengewoon zware luchtafweer gebruikt; daar we dachten, dat er steeds bommen gegooid werden (het lawaai duurde tot twaalf uur, ofschoon het alarm om elf uur eindigde), knepen we 'm wel een beetje, want de slagen waren oorverdovend. Bij elke slag was een felle lichtgloed te zien.

Dinsdag 8 oct, laat het zware afweergeschut zijn zware stem weer horen om 10 en 11 uur 's avonds

Het hamsteren heeft ook zijn kwade kanten, op 16 oct. zien we tot onze schrik miljoenen maden op een grote kaas rondwandelen. Over kaas gesproken, ook dit komt de 21e van deze maand in distributie: een ons per week.

De radio vervroegd zijn sluitingsuur alweer, reeds om half zeven, een paar dagen later "verlengd" tot kwart over zeven, treedt ether-stilte in.

Het bakken van melkbrood wordt nu geheel verboden, we kunnen nog slechts grauw, klefferige waterbrood bekomen.

28 oct.: De werktijd op het laboratorium wordt vanaf 9 uur, daar we de Duitse zomertijd houden, en pas na het opgaan van de zon het werk kan worden begonnen wegens de verduisteringbepalingen.

Wel blijven vele andere afdelingen vroeger beginnen, deze afdelingen moeten dan verduisterd worden, zodat ze overdag ook met kunstlicht zitten. In totaal is op deze manier reeds 55.000 vierkante meter glas ondoorzichtig gemaakt door ze met papier te beplakken of zwart te verven. Kleine ruiten krijgen rolgordijntjes of luiken.

31 oct. De tijd, dat we 's avonds binnen moeten zijn, wordt tot 12 uur verlengd.

2 nov. Eieren, koek, beschuit en gebak op de bon. Eén ei per week

7 en 8 nov.: Luchtafweergeschut in werking.

Een Duitse bom, gefotografeerd op vliegveld Welschap.
Tijdens de Duitse bezetting genoemd: Fliegerhorst Eindhoven.
Foto via verzet Jacques Hermans in handen gekregen.
"Arme Engelse bevolking......."

9 Nov: Op de Marconilaan zie ik toevallig voor de eerste maal een lange rij Duitse vrachtautos op weg naar het vliegveld, ieder beladen met twee geweldige bommen, die tezamen de gehele wagen vullen. Arme Engelse bevolking.......

10 Nov: Wandelend op de Boschdijk (Zondag), komen Rie en ik niet minder dan 44 autobussen met arbeiders van het vliegveld tegen. Elke dag rijden deze bussen om de arbeiders uit andere steden te halen; de gehele dag zien we ook altijd nog de honderden vrachtauto’s rijden, evenals de bussen uit het gehele land bij elkaar gehaald. (Te zien aan de nummerborden, met de letters van alle provincies )

13 Nov. 'S Nachts door een "nieuw" soort geschiet gewekt. Een geluid van vele door elkaar schietende mitrailleurs, waarschijnlijk door Engelse "vliegende forten" veroorzaakt.

14 Nov. Niet minder dan drie maal op één avond luchtalarm, waarvan de eerste om 10.10 begint, en de laatste om 1.20 eindigt. Het afweervuur is buitengewoon hevig, hevige slagen van ontploffende granaten doen ons de oren tuiten. Een bom op de Schoolstraat vernielt een winkel.

15 Nov. Alweer luchtalarm van 10.00 uur tot 10.30, met buitengewoon zwaar afweervuur, dat de ruiten doet rinkelen. Een hels spektakel van vele door elkaar heen schietende mitrailleurs, vermengd met de knallen van ontploffende granaten en andere onbekende geluiden. Met behulp van mijn microfoon heb ik een "fragment" van deze moderne muziek op de grammofoonplaat vastgelegd.

18 Nov. Onze werktijd begint pas om half tien. Tussen de middag wordt nu slechts een half uur vrij gegeven, zodat we op het lab, blijven koffiedrinken. Boterbonnen, broodbonnen, vleesbonnen, kaasbonnen en geldbonnen zijn nodig om een paar boterhammen met kaas en worst aan het buffet te kopen!!

23 Nov. In geheel Woensel worden huis aan huis Duitse militairen ingekwartierd. Wij hadden gelukkig geen plaats, daarvoor de a.s. baby reeds een kamer ingericht is, maar mijn ouders krijgen er één in huis, en mijn collega M.W. Louwerse zelfs twee.

Huis aan huis wordt een boekje verspreid vanwege het Duitse propaganda ministerie, vol met foto's van Hitler, welke zijn buitengewoon goede eigenschappen moeten ""bewijzen"".

's Avonds weer de gebruikelijke luchtafweer. Deze dagen komen er lange treinen voorbij, vol met Duitse militaire autos.

26 Nov. Luchtalarm van 10.50-11.50. Een bom komt op het St. Joris-college terecht, en een tijdbom vernielt een paar huizen. Een zwaargewonde. Voor de eerste maal erkennen de Duitsers, dat dit eigen bommen geweest zijn.

30 Nov. Komend uit de bioscoop, worden we in het stikdonker lastig gevallen door moffen, die opzettelijk tegen ons opbotsen, na ons met een zaklantaarn te verblinden.

4 Dec. Er vallen 's nachts enige zware bommen, maar er is geen luchtalarm.

9 Dec. Onze werktijd begint pas om kwart voor tien.

10 en 11 Dec. 's Ochtends en 's avonds bommen en zware ontploffingen, en afweervuur. Alle slagers zijn gesloten, daar er geen vlees meer is.

15 Dec. Over de Boschdijk komen kilometerslange auto colonnes met Duitse militairen, naar het Zuiden. Motoren, kanonnen en mitrailleurs zijn erbij. Urenlang houdt de stroom aan. Als de overweg aan de Fellenoord een tijdje dicht blijft, vormt zich een aaneen gesloten colonne van een kilometer of vier lengte!

21 Dec. 's Avonds doen enige zware bommen ons opschrikken, er volgt luchtalarm. Ze zijn bij Aalst neergekomen.

24 Dec. Bijna alle Europese zenders zenden hetzelfde Duitse programma uit.(Duitse, Hollandse, Belgische, Franse, Deense, Noorse, Oostenrijkse, Tsjechische en Poolse zenders ). Er zijn niet veel stations meer te vinden, die de Duitsers niet ingepikt ... [hebben]

Kerstmis 1940

Enige maanden heb ik nu wegens studie mijn verslag gestaakt, de oorlog is ondertussen in al zijn gruwelijke hevigheid doorgegaan. De burgerbevolking is het slachtoffer in deze "moderne" oorlog, dagelijks brengen de kranten de triomfantelijke Duitse berichten van vreselijke bombardementen van Engelse steden, die des nachts met honderden vliegtuigen aangevallen worden, waarbij hele stadswijken tegelijk in brandende puinhopen veranderd worden.

De miljoenenstad Londen wordt tot een hel gemaakt door de vrijwel elke nacht herhaalde aanvallen, duizenden mensen moeten in de ondergrondse spoorwegen de nacht doorbrengen.De ware aard van onze z.g. "beschaving" laat zich nu wel in al zijn afzichtelijkheid zien. Kerstmis 1940......

Wij hier in Eindhoven houden het nog betrekkelijk rustig, wel zijn er dikwijls aanvallen op het vliegveld, en dondert het afweergeschut oorverdovend, maar de stad en de fabrieken hebben weinig of niets te lijden.

De levensmiddelen worden steeds schaarser en duurder, en de distributie wordt steeds meer uitgebreid. De avonden zijn lang en stikdonker, de radio zwijgt meestal na zeven uur.

Eindhoven bezet

1940 - 1944
deel 1 over het jaar 1940

Feik Fast

Feik en Rie Fast

Diverse namen in het document

Werkt bij Philips

Woont in Woensel