De Duitse bezetting van Eindhoven

1940 -1944

De Duitse bezetting van Eindhoven

Op vrijdag 10 mei 1940 vallen de Duitsers Nederland binnen. Om precies 3.55 uur steken Duitse troepen de grens over zonder waarschuwing of oorlogsverklaring vooraf. Zaterdag 11 mei vertrekt een deel van de Philips top en aantal particulieren zoals familie Elias richting het westen. Veel kunnen per boot ontkomen naar Engeland, de meeste Eindhovenaren niet.
plu
Op zondag 12 mei 1940 verschijnen al de eerste Duitse verkenningstroepen in Eindhoven. Weerstand ondervinden de bezetters niet, ondanks dat pas op 14 mei de officiële Nederlandse overgave was, na het verwoestende bombardement van de Duitsers op Rotterdam. Lees dagboek Feik Fast over de eerste oorlogsdagen.

In Eindhoven worden half mei de eerste gebouwen bezet: de Constant Rebecquekazerne voor de Wehrmacht en de "Ortskommandantur" wordt gevestigd in Hotel: "Du Commerce". In Villapark worden direct ingenomen: het verlaten pand "Huize de Gooren" en even later het leegstaande, voormalige Diaconessenhuis, Parklaan 81 als Ortskommandantur. Later zijn meer panden en privé huizen ingenomen. Bewoners van Eindhoven kregen ook Duitsers ingekwartierd.

Hieronder een overzicht van gebouwen en woningen die in Eindhoven die in de oorlogsjaren zijn gevorderd, kortere of langere tijd.

 Zicht op "oude" stationsgebouw Eindhoven en  "oude" hotel-café-restaurant Du Commerce.   

13 mei 1940 nemen Duitsers een aantal panden en hotels in.

Ortskommandantur ( I 638) vestigt zich in Hotel du Commerce, samen met Hauptmann Dr. A Mayer Landesschütze en Adjudant Erbprince Rittmeister von Thurn und Taxis. Onderofficier Göbel is de quartiermeister beim Ortskommandant, dus de kwartiermeester bij de plaatselijke commandant.
In het Oranje hotel, Stationsplein 7, worden kamers in gebruik genomen voor gewonde en zieke Duitse militairen.
Roomsch Katholieke Volksbond / Katholieke leven, Wal 30. Wordt gebruikt voor het opsluiten van Nederlandse krijgsgevangenen.

Aantreden van Duitse militairen voor de Ortskommandantur voor hotel-café-restaurant Du Commerce.
Duitse vlag is vanaf 18 mei 1940 gehesen in Eindhoven.

Kort na de Meidagen van 1940 was de "Ortskommandantur" gevestigd in Hotel Du Commerce" 

In 1946 werd hotelhouder S. J. Nijpels, eigenaar van "Du Commerce" bij de bijzondere rechtbank gehoord en veroordeeld. Reeds vanaf 1935 verhuurde hij vergaderzalen aan de NSDAP. Hem werden ten laste gelegd het lidmaatschap van de NSB, van het NAF en andere nazi-instellingen.
Veelvuldig adverteren tot 1943 in land-verraderlijke kranten en tijdschriften.
Ook de gelegenheid geven tot vergaderen van NSB-instanties werd afgekeurd.
Met het oog op zijn internering, tot het verlies van de kiesrechten en legde het tribunaal hem het verbod op om in Eindhoven nog als exploitant van een hotel, restaurant, café of koffiehuis bedrijf werkzaam te zijn.

Duitse politie in Eindhoven tijdens de bezetting. 

Normaal is burgermeester is degene die de verantwoordelijkheid heeft over de politie.Tijdens de Duitse bezetter was feitelijk de Ortskommandant die besliste.
In Eindhoven zijn diverse "Ortskommandanten" of Ortskommanduntur geweest.
1. Hauptmann Dr. Mayer, van 12 mei tot 8 juni 1940. (Du Commerce)
2. Leutnant Ritter van de Luftwaffe tot einde juli 1940. (Du Commerce)
3. Leutnant Walliser, tot 28 augustus 1940. (Tramstraat 2)
4. Oberleutnant Sündermann tot 18 september 1940. (Parklaan 81)
5. Major Klapp tot 1 oktober 1943. (Parklaan 81)
6. Hauptmann Schürmann tot 17 september 1944, gevestigd villa “Den Elzent”, Bilderdijklaan 23.

Tot de staf van de onder 5 genoemde behoorden o.a. Jauernick, Boye, Heijtmeier en Bade.

Duitse tropen marcheren af na de plechtigheid op 18 mei 1940.
Postkantoor en NS-Station Eindhoven mei 1940 Duitsers marcheren langs gebouw van de Ortskommandantur
ter ere van installatie van de Ortskommandantur
Meer foto's op https://www.eindhoven4044.nl/4/bezetting_eindhoven.html

13 mei 1940 nemen Duitsers een aantal panden en hotels in.



Ortskommandantur ( I 638) Hotel du Commerce, Hauptmann Dr. A Mayer Landesschütze en Adjudant
Erbprince Rittmeister von Thurn und Taxis. Onderofficier Göbel is de quartiermeister beim Ortskommandant.(kwartiermeester bij de plaatselijke commandant.)
In het Oranje hotel,  Stationsplein 7, worden kamers in gebruik genomen voor gewonde en zieke Duitse militairen.
Roomsch Katholieke Volksbond / Katholieke leven, Wal 30. Wordt gebruikt voor het opsluiten van Nederlandse krijgsgevangenen

18 mei 


In het eerste oorlogsjaar worden de meeste leegstaande huizen in het Witte Dorp (Tuindorp De Burgh) door de bezetter gevorderd om er manschappen van de Grüne Polizei te huisvesten, zo'n  2 bataljons, 500 man Schütz-polizei en paarden zijn dan ingekwartierd.  Veel van de nieuw gebouwde "Dudok" huizen staan dan nog leeg, omdat de huren zo'n veertig tot vijftig gulden per maand was, veel te duur voor de meeste mensen. De Schütz-polizei of Ordnungspolizei (Duits voor ordepolitie) is de gemeenschappelijke noemer voor lokale politie-eenheden die de dagelijkse politietaken uitvoeren. Door het gebruik van groene uniformen, stonden zij bij de Nederlanders ook bekend als Grüne Polizei.

Aantal gevorderde woningen in Witte Dorp of lees verhaal over Witte Dorp oorlogsjaren:  
Op het Burghplein aan de Petrus Dondersstraat wordt een gaarkeuken ingericht.
In de woonhuizen:  Petrus Dondersstraat 42 en  St. Odulphusstraat 6 zijn o.a.de keukens.
Burghstraat 3, bezet door Pionier-Erkundigingsstab Holland
2e Wilakkersstraat 5 Eindhoven, soldaat bewaakt dit huis.
Staf Oberinspector: Schieweck ( Burghplein 9 ) (Staf hoofdinspecteur)
St. Odastraat 22, Duitsers deporteren en vermoorden het Joodse gezin: Kurt Vogel en Gertrud Vogel-Loewenstein, hun dochtertje was in het ziekenhuis en kan onderduiken. De Duitsers nemen hierna de woning zelf in gebruik.  
Veel meer huizen zijn tijdelijk bezet in het Witte dorp.
De Grüne Polizei is in mei 1941 weer uit het Witte Dorp vertrokken. (Bron www.hetwittedorp.nl)


1940 mei, de Constant Rebecquekazerne, Oirschotsedijk 14B wordt geconfisqueerd door Wehrmacht. Er worden honderden Duitse militairen in deze kazerne gelegerd. De Duitsers breiden het keukengebouw uit met een nieuwe eetzaal voor manschappen, en bouwen vier legeringsgebouwen voor officieren met een officiersmess, even ten noordwesten van de kazerne.
Op enige afstand van de kazerne bevindt zich het ‘Duitse Dorp’ of de Duitse woningen, zo genoemd vanwege de huiselijke, boerderij-achtige stijl waarin ze gebouwd zijn. De legeringsgebouwen (‘M, N, O en Q’) en officiersmess (‘L’) die ze in feite zijn, worden tijdens de bezetting gebouwd door de Duitsers en moeten nadrukkelijk de suggestie wekken van kneuterige, onschuldige boerderijen om vanuit de lucht geen argwaan op te roepen bij de tegenstander.
In werkelijkheid was het een zwaar versterkt militair complex, bedoeld voor de legering van Duitse officieren. Vermomd als boerderijen en met muren van een halve meter dik en luiken van staal boden ze goede bescherming tegen bomscherven bij mogelijke luchtaanvallen en explosies. Een ander interessant en bovendien zeer gaaf gebouw dat in dezelfde context en stijl gebouwd is, is de uitbreiding van het keukengebouw, die gebruikt werd als extra eetzaal voor manschappen. Zowel de Duitse Woningen als de manschappenzaal zijn opgetrokken in zogenaamde ‘Heimatstil’. (bron www.crimsonweb.org)

1940  augustus: Woonhuis Tramstraat 2 door de Ortskommandantur in gebruik genomen.

Staf 42'ste Battalion: Major Walther (Dommelstraat ?)

Vorderingen van gebouwen en huizen na december 1940


In Eindhoven zijn dan ruim 2000 Duitse militairen gelegerd, naast diverse andere Duitse instanties.

Constant Rebecquekazerne
Constant Rebecquekazerne

1940 mei Constant Rebecquekazerne, Oirschotsedijk 14B werd geconfisqueerd door Wehrmacht. 

volksbond-eindhoven
Roomsch Katholieke Volksbond

Na een brand in 1936 verbouwd en hernoemt naar Katholieke leven. In de begin dagen van de oorlog werden hier krijgsgevangenen opgesloten
Katholiek Leven, Wal 30 Gebouw is in 1968 afgebroken.

Witte dorp
Burghplein 9 Eindhoven

Woonhuis door de Staf van Oberinspector: Schieweck, Burghplein 9 in beslag genomen. (Staf hoofdinspecteur) Nu een rijksmonument en gebouwd volgens de architectuur van Willem Dudok.

Vorderingen van gebouwen en huizen na december 1940

 Elzentlaan 42
 Elzentlaan 42 

Elzentlaan 42, Rgt Kommandantur
In juli 1940 namen de Duitsers dit huis in beslag en het werd de woning van een legercommandant en administrateur.

Jonckbloetlaan 13

Staf Hauptmann Deunert in Dommelhuis, Jonckbloetlaan 13 en in Parkzicht en Dommelhuis, Stabshilferinnen en flugko mädel.
Meer over Dommelhuis 

Duitse piloten

In Hotel Victoria, Mathildelaan waren 77 Duitse "Fliegeroffizieren" ingekwartierd. 

Ortskommandantur ( juli 1940) Leutenant Ritter

Ortskommandantur Tramstraat 2 Eindhoven

Luftwaffe-officieren bezetten landgoed De Wielewaal.

Frits Philips villa gevorderd

In 1934 liet Frits Philips aan de Oirschotsedijk bij Eindhoven een luxueuze villa bouwen: landgoed De Wielewaal. Aan het begin van de bezetting werd het landhuis door de bezetter gevorderd. Tijdens de oorlogsjaren verbleven er onder meer Luftwaffe-officieren die op vliegveld Eindhoven waren gelegerd. Zo te zien kwamen zij er niets tekort.

Beeld en tekst: NIMH

Vorderingen van gebouwen en huizen na december 1940

In Eindhoven zijn ruim 2000 Duitse militairen gelegerd naast diverse andere instanties.

Wehrmacht

Dommelstraat ?, Hauptmann Mayer ( Regt.Lds.Sch.)

Ten Hagestraat 13, Krankenrivier (ziekenboeg) en Werkzimmer

St.Trudo patronaatsgebouw, Leutnant Wilber   
St. Trudo patronaat, Baukompanie en Flaktruppen (250 militairen)

Hauptmann Deunert ( Rgt.Inf.) 1000 militairen + 200 paarden ingekwartierd rond Aalsterweg,

Staf Hauptmann Deunert in Dommelhuis, Jonckbloetlaan 13
Parkzicht en Dommelhuis, Stabshilferinnen en flugko mädel.

Oberst von Bülow 27e Rgt.Inf. Fazantlaan 5 (is nu Fazantlaan 15)

Floralaan en Leenderweg troepen Rgt.347 Oberleutnant Gollnitz

Elzentlaan 42, Rgt Kommandantur 
Villa Elzentlaan 42 juli 1940 namen de Duitsers het huis in beslag en het werd de woning van een legercommandant en administrateur.

Bilderdijklaan 23, villa “Den Elzent”, “Wehrmachtkommandantur” In 1944 van Parklaan 81 naar villa “Den Elzent”

Wal 8 Wehrmachtsheim, Techmann stabskompanie

Parklaan 52, Staf Oberst Kegler (zie hieronder bij Villapark) 

Hotel du Commerce, Jagdgeschwader Richthoven en 54e J.G.

Hotel Victoria Mathildelaan 77 man Fliegeroffizieren.

Helmerslaan 9, in 1942 wordt het huis (eigendom van de joodse gezusters Koppens) door de Duitsers in beslag genomen en gebruikt als kantoor legervoertuigen

Zeelsterstraat 138 ( Willibrordusschool) Fliegerhorst gruppenverwaltung.

Bredalaan 134 en 136, Oberbauleitung

Huize wielewaal aan de Oirschotsedijk, en de chauffeurswoning. Luftgau K.D.O
Oirschotsedijk, Withuis, Hut Oom Tom, Het Heihuis en Gagelhof. Ingekwartierd.
(Frits Philips ging noodgedwongen op de Parklaan " de Laak" wonen, zijn vader was uitgeweken naar Engeland)

Halvemaanstraat, Flieger krankenrivier

Willemstraat 28, Registratuur der Fliegerhorst

Patronaat ( Acht) Flaktruppen

Strijpschestraat / Strijpsestraat 89   Flaktruppen

Willemstraat 97 Woonhuis met grote garage van de Luchtafweer  

School van de zusters ( Acht) 260 man Flaktruppen

Schaapsdijk ( Zeelst) 365e Res.Flakregiment

Woenselsestraat 333 Verplegungsamt  (in de voormalige  Natcheza Sigarenfabriek, afgebroken na de oorlog)

BBA garage ( Raifeisenstraat) HKP 558 en KTD

Frankrijkstraat 101 Hauptmann Jurgen ( KTD) + 30 man.

Tramstraat 12, Oberingenieur Tüpp

Vestdijk 14 daarna Dommelstraat 6, Deutsche Dienstpoststelle

Hotel de Kroon, Boschdijk 54. Verplegungsamt 40 man, kantoor/opslag Antonius patronaat,
Harmoniestraat 1.

St. Paulus patronaat, Heeresbäckerei

Hoogstraat 340, Sigaretten depot

Kosterhuis naast de Ark. Strijpsestraat 131 (Hauptmann Wehrmacht)

Kruisstraat 53 (parochiehuis Sancta Maria), Nachshubkommando (aanvulling commando)

Wehrmachtsheims :
Tongelresestraat / Tongelreschestr. 286 ( Café Clement) Soldaten übernachtungsheim . (herberg)
1941 Apollohal Vestdijk 43 Wehrmachtsheim

Waffenwerkstatt aan de Tongelresestraat ?? 

Wal 8, Wehrmachtsheim (voorheen Luchtbeschermingsdienst en Luchtbesch. magazijn)

Wattstraat 4, Hauptmann Betté

Boschdijk 348, Heeresbäckerei

1942 april klooster Mariënhage Wehrmacht

Woonhuis Helmerslaan 9 Wehrmacht kantoor legervoertuigen

Villa Elzentlaan 42 juli 1940 namen de Duitsers het huis in beslag en het werd de woning van een legercommandant en administrateur.

Groot herenhuis Wal 31 Duitse legertandarts  (van de Eindhovense Joodse huisarts David Slager)

1940 Woonhuis Pluvierlaan 5 Woning Ortskommandant 
1940-1944?  Woonhuis Pluvierlaan 6, gebruikt voor stalling paarden

Woonhuis Lijsterlaan 1 Feldgendarmerie

Oct`42. Flakstaf vestigt zich aan de Goorstraat.

Nov `42. Hauptmann Bade verhuisd naar de Tramstraat waar de Wehrmachts kommandant Hauptmann Limberg woont.

De Stabsbatterie neemt zijn intrek in de Gasthuisstraat met Hauptmann Bunschuh.

Maart 1942 verplaatst het OKH van Parklaan 97 naar Hotel Royal aan het Stationsplein. De Feldgendarmerie voorheen gevestigd op de Lijsterlaan 1 trekt daarbij in. 

Het Oberkommando des Heeres (OKH) voerde het operationele bevel over de Duitse landmacht.
Maart 1942 verplaatst het OKH van parklaan nr 97 naar Hotel Royal aan het Stationsplein. De Feldgendarmerie voorheen gevestigd op de Lijsterlaan 1 trekt daarbij in. Major Klapp wordt de commandant aldaar en Uffz Grosse wordt kwartiermeester/quartiermeister.

In het begin van 1944 moet de Oberst Kommandantur in de buurt van het spoor (Parklaan 81) verplaatst worden in verband met het gevaar voor bombardementen. Voor de kommandantur betekent dit verplaatsing naar de Villa den Elzent, Bilderdijklaan 23, schuin tegenover van Abbe. Vanaf dit moment werd in plaats van de benaming Ortskommandantur de term wehrmachtskommandantur gebruikt.


Door Duitsers gebouwd in de oorlog:
Constant Rebecque Kazerne: "Toen het Duitse leger de kazerne in beslag nam in de Tweede Wereldoorlog werden er vier legeringsgebouwen en een officiersmess bij gebouwd in Heimatstil, een boerderij-achtige stijl".
Een politiepost werd gevestigd, en een keuken, eetzaal en kantine waren in een apart gelegen pand aan de Welschapsedijk gevestigd

In de eerste oorlogsjaren werden in de Noord Brabantlaan 92 t/m 146, negenentwintig officierswoningen gebouwd. Ze waren bestemd voor Duitse militairen die op Welschap waren gestationeerd. De woningen waren speciaal gebouwd met dikke muren, zogenaamde bunkerwoningen. De buitenmuren waren bijna een meter dik, tegen kogelregens en bom- en/of granaatscherven.
Op 'dolle dinsdag' 5 september en daarna werd, na het vertrek van de Duitsers, alles leeggeroofd. Na de oorlog in 1949/1950 werden de huizen voor normale bewoning omgebouwd, maar de dikke muren bleven. "Koel in de zomer maar koud en niet warm te stoken, in de winter", volgens een ex-bewoner.

Scholen gevorderd zomer /najaar 1942

- Zeelsterstraat 138 ( Willibrordusschool) Fliegerhorst gruppenverwaltung. (zie foto hieronder)
- De R.K Frobelschool Pastor van Ars
- Johannes Vianney school aan de Barrierweg
- St. Philomena School aan de Alard du Hamelstraat
- Voor de 3e Batt. schoolgebouwen en het Patronaat aan de Boschdijk in Woensel en gereedschappen van de Frobelschool
- De 5e neemt haar intrek in de Stanislausschool, aan de Tongelresestraat 148-150 en het naast liggende Patronaatgebouw.
- Zoeklicht stellingen onder andere op de lichttoren en Ambachtsschool aan de St. Catharinastraat 10
- School Pastoor van Ars, Alard du Hamelstraat 31
- School St. Cornelius, Barrierweg 219
- School H. Johannes Vianney, Barrierweg 200
- St. Franciscusschool aan de Kootwijkstraat 33 (1 September 1944 Flakmanschappen worden hier ondergebracht)
- Flak regiment 669 gehuisvest in de Hemelrijken en Boschdijk scholen van de St.Paulusparochie.
- Juli `42. Vordering van klooster van Paters Capucijnen aan de Bezemstraat en enkele scholen in Strijp (Deze gebouwen liggen niet al te ver van de grote flak-stellingen van Lievendaal. )
- Reigerlaan 1 Nutsschool, eind 1943 vordert de Duitse Weermacht / Wehrmach de Nutsschool, om soldaten onder te brengen. Alle leerlingen moeten over de wijk verspreid worden. 

Met dank aan Terry Lee Dukes voor diverse aanvullingen, zie ook Duits afweergeschut / FLAK in Eindhoven 

ZILVERMEEUWLAAN 31: Gevorderd door Duitse Weermacht, bewoner Mr. Linthorst Homan
PAUWLAAN 1: Gevorderd voor Rijksduitsers.
PAUWLAAN 26: Werd bewoond door een N.S.B.er genaamd van Kool.
Het is thans in gebruik genomen door de Engelsen. Het meubilair schijnt nog aanwezig te zijn.
GAAILAAN 4: Is bewoond geweest door Rijksduitsers. Het huis is thans onbewoonbaar geworden door bominslag. 
GAAILAAN 5: Werd bewoond door N.S.B.er, genaamd Kooymans.  
Wordt thans bewoond door mevrouw Kooymans met 2 dochters, de man is op-gehaald door de politie.
Het huis is gemeubileerd; de meubels zijn eigendom van den bewoner; er zijn geen meubels gestolen.
FAZANTLAAN 15: Werd bewoond door N.S.B.ers van Leeuwen, politie president, is thans bewoond door Engelsen.
Alleen deze pagina uit het verslag bezetten huizen is bewaard gebleven omdat Jan Spoorenberg deze heeft bewaard omdat zijn vader Pauwlaan 15 is gaan wonen.

Juli `42. Vordering van klooster van Paters Capucijnen  / Kapucijnen aan de Bezemstraat

Mei 1940: Grüne Polizei vordering van huizen in het Witte Dorp.
(foto www.hetwittedorp.nl)

NSDAP / SD / NSB

In Eindhoven
Groot Duitsch bewustzijn tegen Hollandsche engheid.

Pamflet groot Duitsch bewustzijn Wo2. Dit is een propaganda pamflet voor de promotie van het fascistische gedachtegoed tijdens de tweede wereldoorlog.  Openbare vergadering. Op vrijdag 12 september 1941 te Eindhoven in zaal Snep, Markt. Aanvang 8 uur. Spreker; pg. J.H. Scharff. Kaarten verkrijgbaar Nicolaas Beetsstraat 14 (H. van den Hurk )en aan de zaal.

Jeugd van Nederland!

Jeugd van Nederland! Meldt u voor vrijwilligen landdienst in het Oosten bij het centraal bureau voor vrijwillige dienstneming in het Oosten, Den Haag, Plein 1913 no 3, bij de buitendienst van de arbeidsbemiddelingsbureaux, bij de bureaux van de N.S.D.A.P.

Nationaal-Socialistische-Beweging (NSB)

Mussert strijdt voor Nederland's plaats in het nieuwe Europa. Strijdt mee! NSB. Sluit u aan bij de Nationaal-Socialistische-Beweging.

NSDAP / SD / NSB periode 1940 - 1944

NSDAP / De Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij
Vestdijk 43, NSDAP vanaf 1940? sociëteit
Willemstraat 31 Kringleiding NSDAP Noord-Brabant, periode 1940 /1941? Woonhuis
Vestdijk 47 N.S.D.A.P. Kreisleitung Noord-Brabant
Willemstraat 65, NSDAP-kantoor in villa
Stratumsedijk 57 Deutsches Haus NSDAP, periode 1941 - 1944? Woonhuis G.deuschl (1899-1942) overleden aug. 1942 met veel militair vertoon begraven, woonde sinds 1934 In Eindhoven en getrouwd
Julianastr. 21 1940 -1941 Deutsches Haus  (Groot pension huis)
Dommelhoefstraat 1d Deutsches Frauenwerk periode 1941 - 1943 Woonhuis
Gaailaan 5 woonhuis ingenomen door Zimmermann, de Kringleider van de NSDAP (1942 -1944?)

Nederlandsche Arbeidsdienst (N.A.D.) : Willemstraat 10 Eindhoven

SD/ Sicherheitsdienst vanaf 1941 Woonhuis Paradijslaan 35 SD/ Sicherheitsdienst

Preventieve Politie vanaf febr. 1942 Ten Hagestraat 1 (voormalige woonhuis van burgemeester Verdijk) in gebruik door Nederlandsche S.S. Standaard 5

NSB
Bedrijfspand Parallelweg 9 Onderrichtingslokaat der WA (NSB) / Nationale Jeugdstorm
tot 1942 Bedrijfspand F. J. Keunen, Automobielhandelaar Parallelweg 7 Kringhuis N.S.B. Verwoest in 6-12-1942
Villa Keizersgracht 9 NSB Gewestkwartier Nationale Jeugdstorm/ Nation. Jeugdstorm Gewest Nrd Brab
Lijmbeekstraat 281 , A. v. d. Bossche, Kringleider N.S.B
Villa Keizersgracht 6 Kringhuis N.S.B.
Roostenlaan 61 Nation. Soc. Bew. Leiding Strijdfont
Willemstraat 28 Ned. Arbeidsfront plaatselijke leider en afd. Geldzaken

Huizen en gebouwen in villapark werden gevorderd en bezet

Duitsers in het Villapark

Huize de Goore

Parklaan 54

Nutsschool

Reigerlaan 1

Diaconessenhuis 

Parklaan 81

Feldgendarmerie 

Lijsterlaan 1

Parklaan 54

De joodse familie Elias (en andere familieleden) weken in 1940 tijdig uit; het huis is in de Tweede Wereld oorlog gebruikt door Gestapo, Reichs Luftfahrt Ministerium (RLM) en staf Oberkommando Wehrmacht.
Gestapo SS-Untersturmführer Warnecke
Vanaf juni 1943 een afdeling van de Grüne Polizei, onder leiding van Major Wolk.
12 september 1944 "De groep Eddy heeft op de Parklaan de Grüne (Polizei) overvallen. Er is een vuurgevecht geweest, maar onze mensen liepen in het pikdonker elkaar voor de voeten: ik geloof dat ze een karabijn hebben buitgemaakt en.... één geweer, dat al van ons was. Maar 't is tenminste iets." Verslag P.A.N. dit verslag meldt ook: 24 sept. Archief van de landwacht uit pand: Parklaan 54 gehaald en opgeborgen. 
Meer over Parklaan 54

Reigerlaan 1

Eind 1943 vordert de Duitse Weermacht / Wehrmach de Nutsschool, om soldaten onder te brengen. Alle leerlingen moeten over de wijk verspreid worden. Hoe Floor Evers dat oplost, zie aparte pagina over gewone leven in het Villapark.
Meer over de Reigerlaan

Parklaan 81

Het oude Protestants Diaconessenhuis kwam door verhuizing voorjaar 1940 leeg te staan. De Duitser gebruikte het pand vanaf september 1940 als Ortskommandantur. Ze bleven daar tot 1943 In 1944  is de staf verhuist naar de villa “Den Elzent” aan Bilderdijklaan 23. De “Wehrmachtkommandantur” vluchtte op 18 september '44 uit Eindhoven.
In 1944 of eerder nam Hitler-Jugend Bann Noord Brabant dit pand in beslag.
Op 9 oktober 1944 is de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst weer in het pand. Meer over Parklaan 81 klik hier.

Lijsterlaan 1

Feldgendarmerie was gevestigd in pand Lijsterlaan 1 (Pand met puntdak)
Op 1 oktober 1944 is P.A.N. verzetsstrijder Ben Vlemminx is door de Feldgendarmerie standrechtelijk op 20 jarige leeftijd gefusilleerd. 

Duitse inbeslagname

Gaailaan 5

Duitse inbeslagname

Pluvierlaan 5

Duitse verkoop

Koekoeklaan 13 en 15

Duitse verkoop

Merellaan 9

Gaailaan 5 

Joseph van Vlijmen, procuratiehouder bij Philips, woonde met zijn gezin in de Gaailaan 5 in Eindhoven. Hij is ook de plaatselijk vertegenwoordiger van de Joodse Raad.
In maart 1942 moet het gezin de woning uit om plaats te maken voor Zimmermann, de Kringleider van de NSDAP. Joseph van Vlijmen en zijn zoon komen om door de ontberingen in concentratiekamp Kommando Wüstegiersdorf. Lees meer. Lees meer op: Gaailaan

Pluvierlaan 5

In 1940 woonde hier de joodse familie Matthias Elias; ze weken tijdig uit. De Duitse Ortskommandant vestigde zich hier.
In Eindhoven zijn diverse "Ortskommandanten" geweest: 
1. Dr .Meier, Hauptmann tot einde mei 1940. 
2. Leutnant Ritter van de Luftwaffe tot einde juli 1940. 
3. Leutnant Walliser tot 28 augustus 1940. 
4. Oberleutnant Sündermann tot 18 september 1940. 
5. Major Klapp tot 1 october 1943. 
6. Hauptmann Schuurmann tot september 1944.
(bron Matla  en site https://www.ihesm.com/eindhoven1934/villapark/

Koekoeklaan 13 en 15

Louis de Groot was in het bezit van de woningen Koekoeklaan 13 en 15. Zelf woonde hij in Bloemendaal. Zijn gezin is in 1940 uitgeweken. Zijn woningen werden verkocht op basis van verordening no. 154 van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche Gebied van 11-8-1941 werd het beheer van joods onroerend goed ondergebracht bij Stichting Niederländische Grundstückverwaltung in Den Haag. 
Woning is verkocht aan P.H. Spijkers uit Nuenen.

Merellaan 9

Emanuel de Groot was in het bezit van de woning Merellaan 9. Hij woonde zelf in Groningen en verhuurde het huis. Zijn huis werd verplicht en onder de waarde verkocht aan J.J.C. v. Luyt. Emanuel de Groot is door de Duitse terreur op 19-10-1942 omgekomen in Auschwitz.
Zijn woning werd verkocht op basis van verordening no. 154 van de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlansche Gebied van 11-8-1941 werd het beheer van joods onroerend goed ondergebracht bij Stichting Niederländische
Grundstückverwaltung in Den Haag. 
Bron joodse gemeenschap 

Parklaan 66

Parklaan 66

Parklaan 52

Parklaan 52

Pauwlaan 15

Pauwlaan 15

Fuutlaan 39

Fuutlaan 39

Parklaan 66

Familie Hoppenbrouwers-Kievits, firmant van sigarenfabriek "de Speurder" liet deze 'moderne' villa bouwen.
Adriaan Hoppenbrouwers was getrouwd met Louise Kievits. Hij is overleden in 1945 en de fabriek is na de oorlog nooit meer opgestart. Hij had 2 kinderen: Theo en Therese. Hij woonde tijdens de oorlog in Waalre. De Duitsers hadden zijn huis aan de Parklaan 66 te Eindhoven gevorderd.

Parklaan 52

Herman François van Walsem (mr. H.F. van Walsum) woonde hier tot mei 1940. Hij vertrek met de top van Philips naar Engeland. Henk van Riemsdijk (1911-2005) was de echtgenoot van Henriëtte van Riemsdijk-Philips (1906-2007) en ging hier tijdelijke wonen.
Dit pand werd gevorderd door de Duitsers voor de Staf van de Oberst Kegler en Der Reichskommissar Generalkommissar für das Sicherheitswesen Bdo Verbingsoffizier 
De familie Riemsdijk  wonen daarna tijdelijk op andere plekken in het villapark.


Pauwlaan 15

Bewoonster Mevrouw P.F. Verhagen verhuisde in 1943 naar, vermoedelijk een kamer in de Treurenburgstraat, omdat haar woning aan de Pauwlaan 15 gevorderd werd door de Duitse bezetter. Na de bevrijding in september 1944 werd de woning door de Engelse bevrijders overgenomen. J.C.M. Spoorenberg kreeg de sleutel van een van de executeurs en "kraakte" de woning voordat de Engelse erin gingen. Hij en zijn gezin ging gewoon huur betalen. Zijn zoon Jan (1939) woont er nog steeds.

Fuutlaan 39

Francisca Gelderen-van-Rosenberg, woonde Fuutlaan 39, omdat ze Joods was is gevangen gezet en 28- 5-1943 omgekomen in vernietigingskamp Sobibor.
De Duitsers bezetten en gebruiken het huis. Voor nr 39 is een struikelsteen geplaatst.
Na de oorlog was in de tweede garage (zie hand fietser) een openbare "radio" geplaatst. Daar kon iedereen naar de laatste berichten luisteren en was het een ontmoetingspunt voor de buurt, vertelt Wim van de Loo.

Klooster en scholen Kwartelstraat van de Ursulinen, zij waren door de Duitsers verdreven naar Kapel/kerk Fazantlaan. Lees meer in het Ursulinen dagboek

https://www.eindhovenfotos.nl/6/assets/images/fazantlaan15-14-855x623.jpg

Fazantlaan 13 en 15 (nr. 15 is huis naast de kerk)
Tijdelijk gebruikt door Oberst von Bülow 27e Rgt.Inf.  ( 27 th Infantry Regiment)

Willibrordusschool Eindhoven

Een soldaat van de Gruppe Verwaltung van de Luftwaffe voor het door hen in gebruik genomen schoolgebouw van de St- Willibrordusschool aan de Zeelsterweg 138.
In 1944 bij vertrek van de Duitsers is deze school in brand gestoken.
Foto https://nimh-beeldbank.defensie.nl

Parklaan 52 bezet in 1943

Opdracht van Der Reichskommissar Generalkommissar für das Sicherheitswesen Bdo Verbingsoffizier gevestigd Parklaan 52 Eindhoven.
Opdracht was om een ambtenaar van de "Bescherming tegen luchtaanvallen" of luchtbescherming op 8 aug.1943 om 14.00 uur naar gemeentehuis Eindhoven te sturen.

Deutsches Frauenwerk Mutterschule

Gevestigd in Dommelhoefstraat 1 D Eindhoven
Dit pand is waarschijnlijk gevorderd door de Duiters op F. de Haes 

Bij de Deutsches Frauenwerk Mutterschule werden vrouwen en meisjes geleerd hoe kinderen op te voeden en de huishouding te voeren naar het voorbeeld van het naziregime.

Ook in Eindhoven was een opvoedingsschool ofwel Mutterschule.

Foto Mutterschule ergens in Duitsland.

telefoongids  Eindhoven 1942
Na de bevrijding vestigen een Engels tankonderdeel zich in Dommelhoefstraat 1D Naast het huis was een braakliggend stuk, nu nummer 1a. Familie van Bercke die woonden op de Dommelhoefstraat 8 hadden een grote garage, die als veldkeuken werd gebruikt.

NSB Burgermeester

Zie verhaal op: Pulles was een bekende in het Villapark: Merellaan 2

Parallelweg, café Vial: Duitse militairen, behorend tot het Flakpersoneel, luchtdoelgeschut onder meer opgesteld op de Philips Lichttoren, 1940 - 1944
foto: www.rhc-eindhoven.nl

Eindhovense panden bezet door Duitsers 

Niet opgenomen verplicht verkochte huizen.
Na de bevrijding werden vaak dezelfde panden door de Engelse troepen gebruikt.
Lijst is niet volledig! Nu 35 adressen
Informatie o.a.: www.ihesm.com/eindh oven1934/

Bepaal zelf de sortering of op Periode, naam of op adres en kies aantal zichtbaar!!

Periode naam Adres Eindhoven
periode 1940-1944
gebruik Link
1940 mei -
31 juli
Hotel: "Du Commerce".StationspleinOrtskommandantur
(plaatselijk hoofdkwartier
 van de Wehrmacht)
1940 meiConstant Rebecquekazerne Oirschotsedijk 14B Wehrmachtlink
1940 meiDommelhuisJonckbloetlaan 13Duitse piloten, B.D.M Mlink
1940 mei Huize de GoorenParklaan 54Gestapo, Reichs Luftfahrt Ministerium (RLM) en
staf Oberkommando Wehrmacht.
Vanaf juni 1943 een afdeling van de Grüne Polizei
link
1942, aprilklooster Mariënhage Wehrmacht
1940?WillibrordusschoolZeelsterstraat 138Wehrmacht  
foto hieronder
1940/1941Patronaatsgebouw StrijpStrijpsestraat Wehrmachtlink
1940 1 augWoonhuisTramstraat 2Ortskommandanturlink
1940, sept.
tot 1944
voormalig DiaconessenhuisParklaan 81OrtskommandanturLink
1944voormalig DiaconessenhuisParklaan 81Hitler-Jugend Bann NBlink
1941WoonhuisParadijslaan 35 SD/ Sicherheitsdienst Boek Matla
1940?sociëteitVestdijk 43NSDAPlink
1942 februariWoonhuis burgemeester
Verdijk (1942 vastgezet)
Ten Hagestraat 1Nederlandsche S.S. Standaard 5link
1940?WoonhuisWillemstraat 31Kringleiding NSDAP
Noord Brabant 
link
1941WoonhuisStratumsedijk 57Deutsches Haus NSDAPlink
1940WoonhuisPluvierlaan 5Woning Ortskommandant 
1942Woonhuis
Zimmermann, P
Gaailaan 5 Kringleider van de NSDAP 
 1943/42?Villa Parklaan 52Der Reichskommissar Generalkommissar
für das Sicherheitswesen Bdo Verbingsoffizier 
 
WoonhuisPauwlaan 15Duitse stafleden?
tot 1942 Bedrijfspand F. J. Keunen
Automobielhandelaar
Parallelweg 7Kringhuis N.S.B.
Verwoest in 6-12-1942 
 
 BedrijfspandParallelweg 9Onderrichtingslokaat der WA (NSB)
/  Nationale Jeugdstorm 
 
 VillaKeizersgracht 9NSB Gewestkwartier
Nationale Jeugdstorm
Nation. Jeugdstorm Gewest Nrd Brab
 
 Roostenlaan 61Nation. Soc. Bew. Leiding Strijdfond 
 Willemstraat 28Ned. Arbeidsfront Plaatsel.
leider en afd. Geldzaken,
 
 Vestdijk 47N.S.D.A.P. Kreisleitung N.-Brab 
 Lijmbeekstraat 281Bossche, A. v. d. Kringl. N.S.B 
 WoonhuisDommelhoefstraat 1dDeutsches Frauenwerk 
 WoonhuisLijsterlaan 1 Feldgendarmerie  
 VillaKeizersgracht 6Kringhuis N.S.B. 

 
 villaWillemstraat 65NSDAP-kantoor

 
 Woonhuis
met grote garage
Willemstraat 97garage van de Luchtafweer.

 
 Woonhuis  Helmerslaan 9Wehrmacht  kantoor legervoertuigen

 
 VillaElzentlaan 42juli 1940 namen de moffen het huis in beslag
en het werd de woning van een legercommandant en administrateur. 

 
 Groot herenhuisRaiffeisenstraat 9Garage voor Duitse legervoertuigen

 
 Groot herenhuisWal 31Duitse legertandarts

 
Resultaat invoerveld gefilterd uit invoervelden