Foto ir. G.H. Thal Larsen jaren 60
Philips Koerier 23 januari 1965 "In memoriam ir. G.H. Thal Larsen" door ir. Th. P Tromp.

ir. G.H. Thal Larsen
Schakel met Orde Dienst (O.D)

ir. Gautier Herman Thal Larsen 1899 - 18-1-1965 was bedrijfsleider apparatenfabriek bij Philips. Hij was als Zweed ook in bezit van een Zweeds paspoort, zodat hij naar "neutraal" Zweden kon reizen.
Voor Philips reist hij veel naar Belgie, Frankrijk en combineert zakelijk met verzet.

Hij heeft gestudeerd in Delft. In 1929 heeft hij de Rugby Club Eindhoven is opgericht.

Hij was erg actief als (waarnemend) commandant van Gewest 18, van de Orde Dienst (O.D) een vverzetsorganisatie actief in Eindhoven en omstreken.

Ordedienst

Thal Larsen was waarnemend commandant van de verzetsorganisatie of illegale organisatie "Ordedienst" in het gewest Eindhoven. Hij hield zich bezig met informatieverzameling en – met hulp van zijn vriend Tromp - met de opbouw van een landelijk radionet dat ingezet zou kunnen worden na de komst van de geallieerden. Hij woonde eerst in een Philips ingenieurswoning Uiverlaan 11, tijdens de oorlogsjaren was zijn adres: Leeuweriklaan 20. 
ir. G.H. Thal Larsen was al vrij vroeg in de oorlog actief in het verzet en onderhield contacten via de OD in het gehele land. Hij is waarnemend, maar eigenlijk leidend, omdat zijn Philips collega en commandant mr. Jaap Hamming was ondergedoken.
 
Ir. Th.Ph.Tromp vertelt in een interview met Frans Dekkers, in 1980 dat ze samen (Thal Larsen en Tromp) aan het verzet zijn begonnen met nog twee collega's "Van Gestel", werkzaam op Philips gasfabriek en zijn assistent op de radiobuizenfabriek: de heer Bloemdaal. Dat was het begin van de verzet-boom met allerlei vertakkingen.

Thal Larsen werkt hiernaast nauw samen met gewestelijke commandant mr. W.J. van Dijk. Hij was ook een van de schakelpersonen tussen Nederland en Londen, via de zogenaamde "Zweedse Route". December 1942 reisde hij met zijn Zweeds paspoort naar zijn land van herkomst. Vanuit Zweden deed hij per brief naar Anton Philips in New York, verslag van een privé-bezoek aan Frits in villa De Laak. Hij zal wel veel meer informatie hebben meegenomen en verteld.

Thal Larsen woonde in de oorlogsjaren Leeuweriklaan 20 Eindhoven. Zijn garage lag vol met zendapparatuur tijdens zijn arrestatie.

Thal Larsen schrijft in een O.D. verslag over zijn arrestatie:

"13 januari 1943 werd ik gearresteerd. Mij kwam om 16.30 ter ore op het hoofdkantoor van de N.V.Philips, dat men mij wilde arresteren. Dit bericht kwam via een Duitse Verwalter. Aangezien dien ochtend vergeefs gepoogd was om Mr.H Linthorst Homan te arresteren, van wie ik wist, dat hij met den O.D. niets uitstaande had, benevens Ir. H Furstner (1898- 1998), gearresteerd was welke geen enkele illegale activiteit voerde, heb ik snel overwogen, of ik mij zou laten grijpen. Ik vermoedde al een ondervraging over Philips zaken.
Ingeval ik onderdook, zou mijn functie weer veel bezwaarlijker uit te voeren zijn geweest. Ik werd om plus minus 17.00 uur gearresteerd en na een nacht in het politiebureau, de volgenden dag naar Haren vervoerd, alwaar ik in “strenge Einzelhaft" gezet werd. Tijdens het vervoer - per trein en begeleid door een welwillenden marechaussee - reisde mijn inmiddels gewaarschuwde vrouw mee. Het bleek, deelde zij mij mede, dat 19 kostbare Amerikaanse omvorm aggregaten van de N.V. Philips, ter verdere distributie voor 19 gewone zenders, in mijn garage verborgen, (om van een accuspanning 6/12 Volt een hoge wisselspanning pl.m. 275 V te leveren), die nacht door twee vrienden tijdig zijn weggehaald. Een huiszoeking had niet plaatsgevonden. Dit versterkte mij in mijn vermoeden, dat men mij slechts wilde ondervragen. Na 8 dagen werd ik ondervraagd en bleek men mij van O.D. activiteit te verdenken. Dit is gekomen - ik kreeg het later schriftelijk medegedeeld door van een gevangene, welke met den man in kwestie heeft samengezeten - (ik heb het bewijsstuk nog en de schrijver is van Moorsel) door alweer iemand uit de groep Mellema. Indien ik dus in juli 1942 contact gezocht zou hebben met Mellema zo zou het verkeerd afgelopen zijn.- Ik heb mijn “'onschuld" volgehouden. Tevens verzocht men mijn mening omtrent Mr.Hamming. Hamming werd regelrecht beschuldigd. - Na mijn verhoor, waarbij ik wel een onschuldigen indruk heb moeten maken, gezien bovendien het feit, dat ik geen Reserve Officier, was, heeft men mij vrijgelaten. Ik heb Hamming dadelijk opgezocht en ernstig gewaarschuwd. Hij is een jaar later helaas door een onvoorzichtigheid zijnerzijds gepakt en in Duitsland overleden.
Met dit al tastte de S.D. in Eindhoven in het duister wat de O.D. betreft."

Thal Larsen zet zijn illegale activiteiten voort. De radioapparatuur van het binnenlandse inlichtingennet had tot dan toe slecht gefunctioneerd. Daarom werd in 1944 met steun van ir. J.P. Heyboer (1912-1945) die daarvoor door de N.V. Philipsfabrieken te Eindhoven beschikbaar was gesteld, in de werkplaats van J.H. Op den Velde te Zaandam nieuwe radioapparatuur voor de gewestelijke commandanten gebouwd. Het benodigde materiaal werd door bemiddeling van ir. G.H. Thal Larsen en de radio-technicus H.A. Hoekstra van Philips verkregen. Na de arrestatie van Op den Velde op 2 maart 1944 nam Hoekstra diens werkzaamheden over, althans voor zover het de opbouw van het binnenlandse radionet betrof. Johan Heyboer had inmiddels het radionet Zuid opgebouwd en nam op 31 december 1943 de taken van Thijssen over, nadat deze met de OD-leiding in conflict was geraakt en tot de Raad van Verzet (RVV) was toegetreden.

Th. P. Tromp schrijft in zijn memoriam: "In daadwerkelijk opzicht diende hij zijn vaderland door een taak te vervullen in het verzet, waarin hij, zij het anoniem, op een belangrijk gedeelte een centrale plaats bezette". 
In memoriam ir. G.H. Thal Larsen" in Philips Koerier 23 januari 1965

Na de bevrijding van het zuiden heeft Thal Larsen de functie van Hoofd van het Centraal Vrijwilligersbureau dat gevestigd is op Keizersgracht 6, Eindhoven.

Bevrijding Eindhoven

Na de bevrijding van het zuiden heeft Thal Larsen de functie van Hoofd van het Centraal Vrijwilligersbureau dat gevestigd is op Keizersgracht 6, Eindhoven.

Korte schets: Eindhoven / 'Hell's Highway'

Op zondag 17 september waren, gelijk eerder uiteengezet, de tanks van de Guards Armoured Division niet verder gekomen dan Valkenswaard en na middernacht waren benoorden Eindhoven parachutisten van de Amerikaanse 101st Division bij Son over het Wilhelminakanaal gekomen maar na alle strijd die zij 's middags en 's avonds hadden moeten leveren, waren zij niet naar Eindhoven opgerukt.

De bevolking daar verkeerde maandagochtend in grote spanning, totdat omstreeks het middaguur de eerste Amerikanen (tussen Son en Eindhoven waren zij door een Duits mitrailleursnest opgehouden) tot in het stadscentrum doordrongen op zoek naar verstrooide Duitse militairen van wie zij er niet meer dan een kleine tweehonderd wisten te vinden. In de eerste uren van de bevrijding kwamen in Borghouts' dagboek (het werd bijgehouden door zijn naaste medewerker, J. C. Gerritsen) de volgende notities te staan:

12.25 uur. Eindhoven is vrij. De eerste Tommies (Bedoeld: Yanks; 'Tommies' sloeg in de regel slechts op Britse militairen) passeren het Binnenziekenhuis. Een grote wagen, gesierd met een grote oranje doek komt voorbij. Tommies zien er vermoeid uit. Er wordt in de handen geklapt, gewuifd, hoera geroepen, enz. Het 'Oranje boven' is niet van de lucht. Het publiek is razend. Het is de Airborne-groep uit Son.

12.50 uur. Er is contact met de politie. Het bord van het Wehrmachtsheim gaat naar beneden, het hakenkruis wordt op straat verbrand, het portret van Goering stuk getrapt. Het is niet te beschrijven.

13.10 uur. Postkantoor door ons bezet. Voor telefoonkantoor maatregelen genomen. Idem versterkingsstation. Een Mof komt nog naar buiten met de handen in de hoogte. Hij rapporteert dat er nog twee paarden zijn. Komen te voorschijn met rood-wit-blauwe vlaggen aan het bit.

13.30 uur. De directrice van het ziekenhuis komt met een fles wijn opdraven.

Château Saint Julien 1922, Leóville. Glaasjes enz. versierd met oranje strikjes.

14.30 uur. Amerikaanse commandant van de staf op bezoek. Hem inlichtingen verstrekt over nog enkele achtergebleven zware mitrailleursnesten.

15.00 uur. Onder gejuich van het publiek per auto vertrokken naar het nieuwe hoofdkwartier bij Philips aan de Emmasingel.


Dat was het hoofdkwartier van de OD, waar ook de KP onderdak had gekregen. Borghouts trof er de gewestelijk commandant van de OD aan, de kapitein der jagers mr. W. J. van Dijk. Deze liet in die eerste uren een geheel schema van werkzaamheden uitvoeren. Links en rechts zond hij ordonnansen uit opdat ca. negenhonderd OD'ers, in compagnieën ingedeeld, diverse punten zouden bezetten; ook de ca. zevenhonderd man die bedoeld waren om als grensbewakingstroepen te fungeren, werden gewaarschuwd en samengetrokken. Er werden voorts proclamaties aangeplakt waarvan de tekst door van Dijk was vastgesteld in aansluiting op de stukken die hij, ten dele al in '42, van Six had ontvangen. 'De handhaving van volstrekte orde en rust geschiedt', zo heette het in zijn proclamatie,
In het begin van de middag werd voorts de door de bezetter ontslagen burgemeester, mr. A. Verdijk, met een jeep opgehaald (door de P.A.N.) Hij las op de markt een eigen proclamatie voor, waarna de samengestroomde Eindhovenaren, velen met tranen in de ogen, het Wilhelmus zongen.

NSB'ers en andere 'foute' elementen werden opgehaald, niet zozeer door de politie of door OD'ers maar hoofdzakelijk door de leden van de "Partisanen Actie Nederland" die opeens voor de dag waren gekomen in blauwe overalls met de letters P. A. N. er op (die werden door niemand begrepen). Het ging bij dat ophalen nogal ruw toe:

Ze werden uit hun huizen gehaald, de Hitler-trawanten, en nu eens knielend, dan weer met de handen boven het hoofd, werden zij door de straten geleid, soms gedwongen te zingen 'Leve de Wilhelmina', op hun rug meedragend Volk en Vaderland of het portret van de Führer, dat nu maar op hun achterwerk hing te bengelen. De dames en meisjes waren soms voorzien van een hoofddoek waarop vermeld stond: "Nur für Wehrmacht".

Al deze en dergelijke bedrijvigheid werd evenwel tegen vier uur 's middags afgebroken toen een geheel andere situatie leek te ontstaan: Duitse militairen kwamen namelijk van het oosten uit Eindhoven weer binnen. 'De straten zijn in een mum schoon', liet Borghouts om kwart over vier noteren, de vlaggen werden haastig ingehaald. Hier en daar ontstonden gevechten tussen de Amerikanen en de Duitsers. Enkele uren later deed het angstig gerucht de ronde dat Duitse tanks in aantocht waren. Inderdaad, ca. 40 tanks van de 107te Panzerbrigade, overgeplaatst uit het gebied bij Aken, hadden bij Venlo de Maas gepasseerd maar zij konden even ten noordoosten van Eindhoven de brug over de Dommel niet over (die brug was niet sterk genoeg), Duitse pantserwagens kwamen er wel overheen. Net op tijd, tegen zeven uur 's avonds, trok de Guards Armoured Division langs de weg uit Valkenswaard Eindhoven binnen: een lange colonne die, vooral na de nervositeit die in de laatste middaguren had geheerst, met uitbundig gejuich werd begroet. Dat duurde niet lang. Er gebeurde namelijk iets waar niemand op had gerekend: in een poging, het oprukken van de Britse tanks te vertragen, begon de Luftwaffe Eindhoven te bombarderen.
Lees verder in Borghouts' dagboek...

Oproep aan de bevolking van het gewest Eindhoven e.o. 18 sept. 1944

https://www.eindhovenfotos.nl/2/assets/images/schermafbeelding-2018-12-15-om-21.49.10-1466x957.jpg

Mr. W.J. van Dijk, de gewestelijke commandant OD, is in september '44 bevorderd tot kapitein wordt bij de bevrijding bekend door het affiche met een oproep aan de bevolking van het gewest Eindhoven "om orde en rust te handhaven", als gewestelijke commandant der Ordedienst, OD. Het Militair Gezag laat dit pamflet weer verwijderen, de bevrijding van het zuiden zorgde er niet voor dat politieke spelletjes voorbij waren.

Oproep aan de bevolking van het gewest Eindhoven e.o.
'onder verantwoordelijkheid der door de regering aangewezen Vertrouwensmannen, alsmede van de commissarissen der koningin en van de burgemeesters en is in militair opzicht aan mij als gewestelijke commandant van de Ordedienst (OD) opgedragen in het gewest Eindhoven en omstreken ... Tegen hen die, ondanks alles, de orde en rust mochten trachten te verstoren of zich op welke wijze ook tegenover het door mij beklede wettig gezag mochten plaatsen, zal met niets ontziende gestrengheid worden opgetreden.
Leve de koningin!'

Ir. C.H. Thal Larsen besluit de O.D. op te heffen, feitelijk had de O.D. op het nieuwe bestuur. Het militair gezag zetten hun eigen personen in en maar weinig O.D.-ers.

O.D. stopt

Aan alle leden van het Philips'Personeel

In de proclamatie van 18 September 1944 heeft de O.D. medegedeeld, dat hij hoopte de Philips' Directie binnen zo kort mogelijkentijd een rustig bedrijf aan te kunnen bieden.

Dit ogenblik is thans mede dank zij Uw hulp aangebroken. Vanaf heden houdt daarom de functie van den O.D. wat betreft het Philips-bedrijf op.

Aangezien de militaire formaties van den O.D. overgaan in de Nederlandsche Binnenlandse Strijdkrachten en de civiele organisatie van den O.D. blijft bestaan en haar werkzaamheden voortzet, blijven haar kentekenen ook in het Philips- bedrijf geheel gehandhaafd, ook al treden ze dáár niet meer als officieel functionaris op.

Ir. C.H. Thal Larsen Pl.v. Gewest. Commdt.

Ir. F. J. Philips

25 September 1944

Ir. G. H. THAL LARSEN overleden

Overleden in 1965
Met diep leedwezen geven wij kennis van het overlijden van de heer Ir. G. H. THAL LARSEN Officier in de orde van Oranje-Nassau Conseiller Technique van de Philips Organisatie in Frankrijk Zijn gedachtenis zal door ons in hoge ere worden gehouden. De Raad van Bestuur der N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken Eindhoven, 18 januari 1965
Advertentie in AD 21 januari 1965.

Bericht in Algemeen Dagblad 20 januari 1965: Directeur van Philips-Frankrijk overleden
Van onze correspondent PARIJS — In zijn woning in Louveciennes bij Parijs is op 65-jarige leeftijd de heer G. Thal-Larsen, technisch directeur van de Franse Philipsfabrieken, overleden. Hij was voor de oorlog een van de directeuren van Philips in Eindhoven. In 1945 werd hij aan het hoofd geplaatst van Philips-Frankrijk en heeft deze functie tot aan zijn dood bekleed. Tijdens de oorlog had Thal-Larsen een groot aandeel in het ondergrondse verzet. Na de oorlog richtte hij in Parijs opnieuw de Nederlandse vereniging op